ఒక్క గది కోసం!

  తన తోటి కుర్రవాళ్లందరిలాగానే సమీర్ కూడా అమెరికాలో స్థిరపడాలని కలలు కన్నాడు. తన కలలను నిజం చేసుకునేందుకు ఎంతగానో శ్రమించాడు. రాయాల్సిన పరీక్షలన్నీ రాశాడు. చేసుకోవాల్సిన దరఖాస్తులన్నీ నింపాడు. చివరికి తను అనుకున్నది సాధించాడు. తన కలల ప్రపంచం అయిన అమెరికాలో అడుగుపెట్టాడు. ‘నా తండ్రి తన జీవితకాలమంతా కష్టపడి ఒక సింగిల్‌ బెడ్రూం ఫ్లాట్‌ను మాత్రమే సంపాదించగలిగాడు. మరి నేనో! ఇక మీదట ఏ లోటు రానంత సంపదను మిగుల్చుకుంటాను,’ అనుకున్నాడు.   సమీర్‌కు అమెరికాలో మంచి ఉద్యోగమే దొరికింది. కానీ అక్కడి వ్యయానికి జీతం బొటాబొటీగా సరిపోయేది. అయినా వీలైనంత పొదుపు చేసే ప్రయత్నం చేస్తూ ఒకో డాలర్‌నీ దాచుకోవడం మొదలుపెట్టాడు. ఓ రెండేళ్లు గడిచాయి. మనసు మాటిమాటికీ మాతృదేశం మీదకి గాలిమళ్లేది. కానీ వెనక్కి వెళ్లిపోతే ఎలా? ఇప్పుడిప్పుడే తను ఉద్యోగంలో నిలదొక్కుకుంటున్నాడు. పైగా ఆర్థికపరిస్థితులు మున్ముందు ఉన్నంత సుముఖంగా లేవు. తనకీ ఒక తోడు దొరికితే ఇంత ఒంటరితనం ఉండదు కదా! అనుకున్నాడు. వెంటనే తల్లిందండ్రులకు కబురుపెట్టాడు. ‘నేను పెళ్లి చేసుకోవాలని అనుకుంటున్నాను. నాకో మంచి సంబంధం వెతికి పెట్టండి’ అని. కొడుకు మాటలు విని తల్లిదండ్రులు సంబరపడ్డారు. తమ కొడుకుకి అంగరంగవైభవంగా పెళ్లిచేయాలని కలలు కన్నారు. వెంటనే అతని కోసం పెళ్లికూతురిని వెతకడం మొదలుపెట్టారు. చివరికి సమీర్‌కీ అతని తల్లిదండ్రులకీ నచ్చేలా ఓ సంబంధం దొరికింది.   ‘పెళ్లి చకచకా జరిగిపోవాలి. నాకట్టే సెలవలు దొరకడం కష్టం! ఒక వారంలో తతంగం అంతా ముగిసిపోవాలి,’ అంటూ మరో సందేశం పంపాడు సమీర్‌. దాంతో పెళ్లి కారణంగా అయినా కొన్నాళ్లపాటు కొడుకు తమతో పాటుగా ఉంటాడని ఆశించిన తల్లిదండ్రులు భంగపడ్డారు. అయినా ‘పెళ్లయితే జరుగుతోందిగా, తన కొడుకు ఒక ఇంటివాడు అవుతున్నాడు కదా!’ అనుకుని మురిసిపోయారు. వాళ్లు అలా మురిసిపోతుండగానే కొడుకు ఇలా వచ్చి పెళ్లి చేసుకుని అలా వెళ్లిపోయాడు. అంతా ఓ కలలా జరిగిపోయింది.   సమీర్‌తో పాటుగా అమెరికాలో అడుగుపెట్టిన కొత్త పెళ్లికూతురుకి ఆ దేశం తెగ నచ్చేసింది. కానీ ఓ ఆర్నెళ్లు తిరిగేసరికి ఆమెకి కూడా పుట్టింటి మీదకి గాలి మళ్లింది. కానీ ఏం చేస్తుంది? రానూపోనూ ప్రయాణం ఖర్చులంటే మాటలా! అసలే ఒకరికిద్దరిని పోషించేందుకు సమీర్‌ జీతం సరిగ్గా సరిపోతోంది. భార్యలో రోజురోజుకీ పెరిగిపోతున్న దిగాలుని చూసి సమీర్‌కు ఏం చేయాలో పాలుపోలేదు. ‘పిల్లల్ని కంటే అంతా సర్దుకుంటుంది,’ అంటూ ఎవరో సలహా ఇచ్చారు. ఆ మాట నిజమే కదా అనిపించింది సమీర్‌కి. వెంటనే వారు పిల్లల్ని కనేందుకు ప్రణాళికలు వేసుకున్నారు. ఓ మూడేళ్ల వ్యవధిలో ఇద్దరు పిల్లల్ని కన్నారు. పిల్లల్ని ఎలాగైనా తన దేశానికి తీసుకువెళ్లి తన తల్లిదండ్రులకు చూపిస్తే బాగుండు అనిపించింది సమీర్‌కి. కానీ ఏం చేస్తాడు! తనకా సెలవలు దొరకడం లేదు. పైగా పిల్లల రాకతో ఖర్చులూ పెరిగిపోయాయి. పోనీ భార్యనన్నా పంపిద్దామంటే, పెరిగిపోయిన సంసారానికి సాయపడేందుకు తను కూడా ఓ ఉద్యోగాన్ని వెతుక్కుందయ్యే!   కొన్నాళ్లకి సమీర్‌ తల్లిదండ్రులకి ఏదో ప్రమాదం జరిగిందన్న వార్త వచ్చింది. కానీ ఉన్నఫలంగా చేతిలోని పనిని వదిలి వెళ్లలేని పరిస్థితి. దాంతో తన భార్యాపిల్లలను ఇండియాకు పంపాడు. వాళ్లు కోలుకునే అవకాశం ఉంది కాబట్టి, తను నిదానంగా వెళ్లి పరామర్శించి రావచ్చు అనుకున్నాడు. కానీ అలా జరగలేదు! ప్రమాదం జరిగిన మర్నాటికే అతని తల్లిదండ్రులు చనిపోయారు. సమీర్‌ పిల్లల్ని చూడకుండానే వాళ్లు కళ్లుమూశారు. చుట్టాలంతా కలిసి వాళ్ల అంత్యక్రియలను పూర్తిచేయాల్సి వచ్చింది. ఆ సంఘటన తరువాత సమీర్‌కు జీవితం మీదే విరక్తి పుట్టింది. ‘తల్లిదండ్రుల అంత్యక్రియలకు వెళ్లలేకపోతే ఎంత సాధించీ ఏం ఉపయోగం,’ అనుకున్నాడు. ఆ బాధలో ఆ ఆరునెలలు తెగ తాగాడు. సైకాలజిస్టుల దగ్గరకి వెళ్లి కౌన్సిలింగులూ గట్రా చేయించుకున్నాడు. తిరిగి ఉద్యోగ బాధ్యతలలో పడిపోయాడు!   సమీర్‌కి ఇప్పుడు యాభై ఏళ్ల వయసు వచ్చింది. పిల్లల చదువు కోసం తను సంపాదించినదంతా ఖర్చుపెట్టేశాడు. పైగా భార్యకి ఏదో మొండి జబ్బు రావడంతో మిగిలిన డబ్బులు ఆమె వైద్యానికి సరిపోయాయి. ఇప్పుడు పిల్లలు తన దగ్గర ఉండటం లేదు. భార్యా తనకి దక్కలేదు. ఇక ఇప్పటికైనా తన దేశానికి తిరిగివెళ్లిపోతే బాగుండు అనిపించింది సమీర్‌కి. ఇప్పుడు అతన్ని ఆపేందుకు ఉద్యోగం లేదు, సంసారమూ లేదు. చేతిలో కాసిన డబ్బులు మాత్రమే ఉన్నాయి. వాటితో ఇండియాలో ఓ మంచి ఇల్లు తీసుకుని స్థిరపడదామనుకున్నాడు. తీరా స్వదేశానికి చేరుకున్నాక తెలిసింది. తను పుట్టి పెరిగిన ఊళ్లో ఇంటి ధరలు ఆకాశాన్ని అంటుకున్నాయని. దాంతో తను ఒకప్పుడు చవకగా అమ్మిపారేసిన నాన్నగారి సింగిల్ బెడ్రూం ఫ్లాట్‌ గుర్తుకి వచ్చి మనస్సు చివుక్కుమంది. ఇప్పుడు తన దగ్గర ఉన్న డబ్బుని లెక్కవేస్తే ఒక డబల్ బెడ్రూం ఫ్లాట్‌ వస్తుందని తేలింది. దాంతో అలాంటి ఫ్లాట్‌ ఒకటి తీసుకుని మిగిలిన కాసిన డబ్బులూ బ్యాంకులో వేసుకుని జీవితాన్ని నెట్టుకురాసాగాడు. ఆ ఫ్లాట్ గృహప్రవేశం చాలా నిరాడంబరంగా జరిగింది. పిల్లలు శుభాకాంక్షల సందేశాలు పంపి ఊరుకున్నారు.   గృహప్రవేశం జరిగిన రాత్రి సమీర్ పడుకుని ఉండగా ఒక్కసారిగా అతని జీవితం మొత్తం కళ్లముందు తిరిగింది. తన తండ్రి జీవితం, తన అమెరికా ప్రయాణం, అక్కడ తను నిలదొక్కునేందుకు పడిన కష్టం, పిల్లల చదువులు, భార్య మరణం అన్నీ గుర్తుకువచ్చాయి. ఇక్కడ ఉంటే తను జీవించలేకపోయేవాడా? పెళ్లి అయ్యేది కాదా? పిల్లల్ని పెంచలేకపోయేవాడా?... ఇన్నాళ్లు తన దేశానికీ, తల్లిదండ్రులకీ దూరంగా ఉండి అమెరికాలో ఉండి సాధించింది ఏమిటి? ఇంతాచేసి మరో బెడ్రూం ఎక్కువ ఉన్న ఫ్లాట్ తీసుకోవడమే తను సాధించిన విజయమా? అన్న ప్రశ్నలు అతన్ని ఉక్కిరిబిక్కిరి చేశాయి. ఎందుకనో అతని గుండెలో పోటు! మరి ఈసారి అతని పిల్లలు సమీర్‌ని చూసేందుకు వస్తారో లేదో! (ప్రచారంలో ఉన్న కథ ఆధారంగా)   - నిర్జర.

కుక్కలకీ ఉంటాయి జ్ఞాపకాలు

  ఈ ప్రపంచంలోనే మనుషులకి విశ్వాసపాత్రమైన జీవి ఏదంటే కుక్కలే అంటారు. మరికొందరు ఇంకొంత దూరం వెళ్లి మనిషిని నమ్మడం కంటే కుక్కలని నమ్మడం మేలని తీర్మానించేస్తారు. విశ్వాసం ఉండటం వరకూ బాగానే ఉంది. కానీ మనతో ఉండే కుక్కలు నిరంతరం మనల్ని గమనిస్తూ, మన చర్యను జ్ఞాపకాలుగా భద్రపరుచుకుంటాయా అంటే అవుననే సమాధానం చెబుతోంది ఓ పరిశోధన.   Epsiodic Memory పోయిన సంక్రాంతికి మీ ఊరికి వెళ్లినప్పుడు, అక్కడ ఎలా గడిచింది? క్రితంసారి మీ పుట్టినరోజు ఎలా జరిగింది? ఇలాంటి ప్రశ్నలు ఎదురైనప్పుడు మన దగ్గర సుదీర్ఘమైన సమాధానం ఉండి తీరుతుంది. మనుషులలో ఉండే ఈ తరహా జ్ఞాపకాలని ‘Epsiodic memory’ అంటారు. అంటే ఒక జ్ఞాపకాన్ని అది జరిగిన సమయం, సందర్భం, ప్రదేశాలతో సహా గుర్తుంచుకోవడం అన్నమాట. ఇలాంటి జ్ఞాపకాన్ని గుర్తుచేసుకునేటప్పుడు, ఆ సమయంలో అక్కడ ఎవరు ఉన్నారు? ఆ పరిస్థితిలో మనకు కలిగిన అనుభూతి ఏమిటి? వంటి విషయాలు కూడా స్ఫురిస్తాయి.     మనుషులకు మాత్రమే ప్రత్యేకం! ఇంతవరకూ ఈ తరహా Epsiodic Memory కేవలం కోతులు, మనుషులు వంటి ఉన్నతశ్రేణి జీవులలో మాత్రమే ఉందని నమ్మేవారు. కానీ కుక్కలలో ఈ తరహా జ్ఞాపకాలు ఎంతవరకు నిక్షిప్తం అయ్యే అవకాశం ఉందో పరిశీలించారు హంగేరీకి చెందిన శాస్త్రవేత్తలు. అందుకోసం ఓ 17 కుక్కలను ఎన్నుకొన్నారు. ఇవన్నీ వేర్వేరు జాతులకు చెందినవి. పైగా యజమాని ఆజ్ఞను అనుసరించేలా శిక్షణ ఇవ్వబడ్డవి. పరిశోధనలోని మొదటి దశలో వీటి ముందు యజమానులు కొన్ని పనులు చేసి, తమ చర్యను అనుకరించమని ‘Do it’ అంటూ ఆజ్ఞాపించారు. వెంటనే వారి కుక్కలు వారి ఆజ్ఞను తూ.చా. తప్పకుండా పాటించాయి.   చెప్పకుండానే చేయమన్నారు పరిశోధనలోని రెండో దశలో కుక్కలు విశ్రాంతి తీసుకుంటున్న సమయంలో, యజమాని ఏదో పని చేస్తూ వాటికి కనిపించారు. గొడుగుని చేత్తో పట్టుకోవడం, కుర్చీ ఎక్కి నిల్చోవడం వంటి వింతపనులు చేశారు. ఆ తరువాత కాసేపటికి ‘Do it’ అంటూ ఆజ్ఞాపించారు. అలాంటి ఊహించని ఆజ్ఞ ఎదురైనప్పుడు కూడా కుక్కలు తన యజమాని అంతకు ముందు ఏం చేశాడో తిరిగి చేసిశాయి. అంటే ప్రత్యేకించి శిక్షణ లేని సమయంలో కూడా కుక్కలు తమ యజమాని చర్యలను గమనిస్తూ ఉన్నాయని రుజువైందన్నమాట. ఒక గంట గడిచిన తరువాత కూడా మూడో వంతు కుక్కలు తమ యజమాని అసంకల్పితంగా చేసిన చర్యని గుర్తుంచుకొని వాటిని అనుకరించడం చూసి పరిశోధకులు ఆశ్చర్యపోయారు.     ఉపయోగం ఇప్పటి వరకూ జ్ఞాపకశక్తి మీద జరిగిన పరిశోధనలు ఎక్కువగా మనిషి చుట్టూనే తిరిగాయి. కానీ ఈ పరిశోధనతో ఇతర జీవుల మెదడు సామర్థ్యం ఏమిటో కూడా తెలిసి వచ్చింది. పైగా మనిషిలో ‘నేను’ అనే స్పృహ ఉండటం వల్లే అతనిలో ‘Epsiodic Memory’ సాధ్యమంటున్నారు. మరి ఇతర జీవులలో కూడా ఇలాంటి స్పృహ ఉంటుందా? లేకపోతే వాటి మెదడు వేరే విధంగా పనిచేస్తోందా? వంటి సరికొత్త ప్రశ్నలకు ఈ పరిశోధన అవకాశం ఇచ్చినట్లు అయ్యింది. మరి ఆ ప్రశ్నలకు జవాబు ఎప్పుడు దొరుకుతుందో! అంతవరకూ మీ కుక్క మీ చర్యల్ని అతి జాగ్రత్తగా గమనిస్తోందన్న విషయాన్ని మాత్రం మర్చిపోవద్దు.                     - నిర్జర.

స్ఫూర్తిదాయకం బాలమురళి జీవితం

కర్ణాటక సంగీతంలో మరో అధ్యాయం ముగిసింది. త్యాజరాజులవారి శిష్యపరంపరలో మరో తరం గడిచింది. చాలాఏళ్లు అలిగి తెలుగువారికి దూరంగా ఉన్నా... మన గుండె లయల్లో ఒకటై సాగిన నాదం ఆగిపోయింది. బాలమురళిది 86 ఏళ్ల నిండైన జీవితమే! కాదనం! కానీ వందేళ్లు బతికినా కూడా ఆయన మనతోనే ఉండిపోతే బాగుండు అనుకునేంత ప్రభావం ఆయనది. సంగీత ప్రపంచమే విషాదరాగాన్ని ఆలపిస్తున్న ఈవేళ బాలమురిళి గురించి కొన్ని స్ఫూర్తిదాయకమైన విషయాలు... బాల అనేది బిరుదు మాత్రమే   బాలమురళి పుట్టిన 15వ రోజుకే ఆయన తల్లిగారు చనిపోయారు. తనకి కొడుకు పుడితే మురళీకృష్ణ అని పేరు పెట్టాలనుకుంది ఆమె. దాంతో ఆయనకు అదే పేరు ఖాయమైంది. బాల అనేది బిరుదు మాత్రమే! పట్టుమని ఎనిమిదేళ్లయినా లేని వయసులో మురళీకృష్ణ విజయవాడలోని త్యాగరాజ ఆరాధన ఉత్పవాలలో పాల్గొన్నారు. అక్కడ ఏకబిగిన రెండున్నర గంటలు పాడిన మురళి విద్వత్తుకి మెచ్చుకొని... బాల అన్న బిరుదుని అందించారు. అయితే బాలుడిలాగా తాను నిరంతరం నేర్చుకుంటూనే ఉండాలన్న విషయాన్ని ఆ బిరుదు గుర్తుచేస్తూ ఉంటుందని అంటారు బాలమురళి.   మ్యూజిక్‌ థెరపీతో కోమాలోంచి బయటకు ఈ సృష్టి అంతా నాదానుగుణంగానే సాగుతోందని హైందవుల నమ్మకం. ఆ వాదాన్ని మరింతగా విశ్వసిస్తారు బాలమురళి. లయబద్ధమైన సంగీతంతో ఎలాంటి మొండిరోగాన్నయినా నయం చేయవచ్చునంటారు. సంగీతంతో స్వస్థత అనే విషయం మీద బాలమురళి అనేక ప్రయోగాలు చేశారు. ఆయన అందించిన స్ఫూర్తితో రామ్‌భారతి వంటి శిష్యులు మ్యూజిక్‌ థెరపీ మీద మరింత విస్తృతమైన పరిశోధనలు చేస్తున్నారు. తన మ్యూజిక్‌ థెరపీతో మాజీ తమిళనాడు ముఖ్యమంత్రి ఎం.జీ.రామచంద్రన్‌ను ఏకంగా కోమా నుంచే బయటకు తీసుకువచ్చానని చెబుతారు బాలమురళి.   అనురక్తితోనే అసలు విద్య బాలమురళి కుదురుగా ఎవరో ఒక గురువు దగ్గర సంగీతం నేర్చుకున్నది లేదు. చదువు కూడా అంతంతమాత్రమే! సాధన కూడా అంతగా చేయనంటారు బాలమురళి. కానీ ఏ స్వరాన్నయినా ఒకసారి వింటే ఇట్టే పట్టేయగలరు. ఏ భాషలో పాటనైనా, పది నిమిషాల్లో మెదడులో నిక్షిప్తం చేసుకోగలరు. ‘అదిగో భద్రాద్రీ’ అంటూ కీర్తనలను ఆలపించినా, ‘మౌనమె నీ భాష ఓ మూగమనసా’ అంటూ సినిమా పాటలను పాడినా, అన్నమయ్య కీర్తనలకు స్వరాన్ని సమకూర్చినా, ‘ఆది శంకరాచార్య’ వంటి చిత్రాలకు సంగీతాన్ని అందించినా... సంగీతం పట్ల ఆయనకు ఉన్న అభినివేశమే దానికి సంబంధించిన ప్రతి రంగంలోనూ బాలమురళి ముద్రని నిలిపింది.   అహంకారం కాదు ఆత్మవిశ్వాసం ఏమీ సాధించకుండానే కళాకారులు అహంకరించిపోతున్న రోజులివి. కాస్తంత సృజన ఉంటే చాలు ఎగిరెగిరి పడే సందర్భాలివి. ఇలాంటివారితో పోలిస్తే బాలమురళి ప్రతిభ వేయింతలు కావచ్చు. కానీ అంతటివాడికైనా అహంకారం ఎందుకన్న విమర్శలూ లేకపోలేదు. పైగా మహతి వంటి కొత్త రాగాలను ఆవిష్కరించడం, మాట పట్టింపు వస్తే వెనక్కి తిరిగి చూడకపోవడం, సంగీతంలో తనకు తిరుగులేదని బహిరంగంగానే చెప్పుకోవడంతో ఆయనకు అహంకారం అంటారు విమర్శకులు. కానీ తనది అహంకారం కాదు ఆత్మవిశ్వాసం అంటారు బాలమురళి.   బాలమురళి గురించి ఇలా చెప్పుకుంటూ పోతే చాలా శీర్షకలే పెట్టుకోవలసి వస్తుంది. చిన్నప్పుడే తల్లి నుంచి దూరమైనా సంగీత సరస్వతి ఒడిలో పెరిగిన ఈ బాలుడు రామదాసు కీర్తనలను ఆలపిస్తూనే ఆ రామయ్య పాదాల చెంతకి చేరుకోవడం ఆశ్చర్యమేమీ కాదు. మరో బాలమురళి జన్మించడం సాధ్యం కాకపోవచ్చు. కానీ ఆయనను స్ఫూర్తిగా తీసుకుని సంగీత ప్రపంచం వైపుగా వేసే అడుగులెన్నో! ఆ స్ఫూర్తి ఉన్నంతవరకూ బాలమురళి సంగీతరవళి ఓంకారనాదంలా వినిపించీ వినిపించకుండా ప్రభవిస్తూనే ఉంటుంది.     - నిర్జర.

పెద్దనోట్ల రద్దులో జీవితపాఠాలు

  పెద్దనోట్లని తక్షణం రద్దుచేయడం సరైన చర్యా కాదా? దానికి తగినంత సన్నద్ధత ఉందా లేదా? అన్న చర్చలే ఇప్పుడు ఎక్కడ చూసినా కనిపిస్తున్నాయి. ప్రతి ఒక్కరూ పెద్ద నోట్ల రద్దుతో ఎంతో కొంత ప్రభావితం అయినవారే. ఎవరేమనుకున్నా ఓ ఆరు నెలలు గడిచిన తరువాత మధ్యతరగతి ప్రజల జీవితం మళ్లీ గాడిలోకి పడవచ్చు. కానీ ఈలోగా పెద్దనోట్లు నేర్పే పాఠాలు వారికి జీవితాంతం గుర్తుండిపోతాయేమో...   ఈజీమనీ- పాలించే అధికారం చేతిలో ఉండటం వల్లనో, అనుమతులిచ్చే ఉద్యోగం చేయడం వల్లనో కొందరికి ఎంతకావాలనుకుంటే అంత డబ్బు ప్రవాహంలా వచ్చిపడుతూ ఉంటుంది. ఇకమీదట ప్రజలు అలాంటి ఈజీమనీ జోలికి పోవాలంటే ఒకటికి రెండుసార్లు ఆలోచించాల్సిన పరిస్థితి. నల్లధనానికి అవకాశాలు తగ్గిపోవడంతో.... ఇంత డబ్బునీ ఏం చేసేది? ఎలా దాచేది? అంటూ ప్రశ్నలు తలెత్తుతాయి. ఇచ్చేవారి దగ్గరా అంత డబ్బు ఉండకపోవచ్చు. పుచ్చుకునేవారికీ అంత ధైర్యం రాకపోవచ్చు.   పన్నులు చెల్లింపులు- ఒకప్పుడు ఎంత సంపాదించినా లెక్కలు చూపాల్సిన అవసరం లేదన్న భరోసా ఉండేది. కానీ ఇప్పుడు అలా కాదు. ఎక్కడికక్కడ లెక్కలు సరిపోలాల్సిన పరిస్థితి. ప్రభుత్వ కనుసన్నల్లలోనే ప్రతి ఆర్థిక లావాదేవీ నడిచే కాలం రానుంది. ఈ తలనొప్పులన్నీ ఎందుకనుకుంటే పన్నులను సక్రమంగా కట్టేస్తే సరి.   పొదుపు- ఒకప్పుడు చేతిలో పదివేలు ఉన్నా పదిరోజులలో ఇట్టే ఖర్చయిపోయేవి. సూపర్‌ మార్కెట్లో తెగ షాపింగ్‌ చేశాక ఇంటికి వచ్చి చూసుకుంటే అందులో సగానికి సగం పనికిరాని ఖర్చుగానే తేలేది. ప్రతి వంద రూపాయల నోటునీ పొదుపుగా పొదివి పట్టుకుంటే అది చాలాకాలం వస్తుందన్న విషయం ఈ పదిరోజులలోనే అనుభవం అయిపోయింది.   ఆన్‌లైన్‌ లావాదేవీలు- ఒకప్పుడు ఆన్‌లైన్ చెల్లింపులంటే సాంకేతికత తెలిసినవారు చేసే పని అనుకునేవారు. ఇప్పుడు పరిస్థితి మారిపోయింది. కాస్తోకూస్తో అక్షరజ్ఞానం ఉన్న ప్రతిఒక్కరూ ఆన్‌లైన్‌కు అలవాటు పడాల్సిన అగత్యం వచ్చేసింది. దీని వలన కాలం, శ్రమా ఎలాగూ పొదుపవుతాయి. ఇక ప్రతి లావాదేవీకీ రుజువు ఉంటుంది. ప్రతి ఖర్చుకీ లెక్క ఉంటుంది. నగదు లేని రోజు కోసం సమాజం సిద్ధపడుతుంది.   తత్వమసి- 500 రూపాయల నోటుని చూస్తే జీవితంలో ఏదీ శాశ్వతం కాదని తేలిపోతోందని సోషల్‌ మీడియలో జోకులు పేల్తున్నాయి. నిజమే కదా! వాళ్ల నోళ్లు కొట్టీ, వీళ్ల నోళ్లు కొట్టీ... కట్టలు కట్టిన నోట్లన్నీ ఇప్పుడు చెల్లకుండా పోయాయి. బడాబాబుల బాధ అలా ఉంటే మధ్యతరగతి వ్యధ ఇంకోలా ఉంది. జీవితంలో ఏ ఉపద్రవం ఎప్పుడు ముంచుకువస్తుందో, ఎప్పుడు ఏ అధ్యాయం ముగిసిపోతుందో తెలీదన్న తత్వాన్ని నోట్ల రద్దు తెలియచేసింది. అందుకనే అతిగా సంపదల మీద మమకారం పెంచుకోకుండా, భగవంతుడు ఇచ్చిన కాస్త జీవితాన్నీ హాయిగా గడిపేయమనీ... పెద్ద నోట్లు ఘోషపెడుతున్నాయి.     - నిర్జర.

అందమైన ఇల్లు

సుజిత్‌ ఓ పదేళ్ల పిల్లవాడు. అతని ఇల్లు ఓ కొండ పైన ఉండేది. ఆ ఇంటి వెనుక ఉన్న దొడ్లో బోలెడు చెట్లు, ఓ పది మేకలు ఉండేవి. రోజూ ఆ చెట్లకి నీళ్లు పోయడం, మేకల్ని మేపుకుని రావడం అతని దినచర్య. ఇక అప్పుడప్పుడు కొండ దిగువనే ఉండే సెలయేటి దగ్గర ఉన్న బడికి కూడా వెళ్తూండేవాడు. చూడ్డానికి సుజిత్ జీవితం సజావుగా సాగిపోతున్నట్లే అనిపించేది. అతన్ని ప్రేమగా చేసుకునే తల్లిదండ్రులు, అతను కనిపిస్తే చాలు కేరింతలు కొట్టే చిట్టి చెల్లెలు... అంతా బాగానే ఉంది కానీ సుజిత్‌ మనసులో ఒకటే వేదన.   సుజిత్ ఉదయం లేచిన వెంటనే తన మంచం పక్కన ఉన్న కిటికిలోంచి చూస్తాడా... అక్కడ అతనికి ఓ అందమైన ఇల్లు కనిపించేది. అవతలి కొండ శిఖరం మీద ఉన్న ఆ ఇంటిని చూడగానే, సుజిత్‌కి ఎక్కడలేని అసూయగా ఉండేది. ఆ ఇంటితో పోల్చుకుంటే తనదీ ఒక ఇల్లేనా అనిపించేది. ఎప్పుడెప్పుడు ఆ అందమైన ఇంటిని చేరుకుని, ఒక్కసారన్నా దానిని తనివితీరా చూద్దామన్న ఆశ కలిగేది.   ఇక లాభం లేదనుకున్నాడు సుజిత్‌. ఒక రోజు తను బడికి వెళ్తున్నానని తల్లితో అబద్ధం చెప్పి, నిదానంగా ఆ కొండ శిఖరం వైపుగా అడుగులు వేశాడు. శిఖరం అంటే మాటలా! ఒకో అడుగూ వేసేకొద్దీ పాపం సుజిత్‌ అలసిపోయాడు. అయినా ఆ ఇంటిని చూడాలన్న పట్టుదల అతడిని నిలువనీయలేదు. ఎలాగొలా ఆయాసపడుతూ ఒకో అడుగే పైకి ఎక్కసాగాడు. అలా శిఖరం చేరుకున్న సుజిత్‌కి, తను రోజూ చూడాలని కలలుగన్న ఇల్లు కనిపించింది. కానీ ఆ దృశ్యం అతనికి సంతోషాన్ని కలిగించలేదు సరికదా! ఒక్కసారిగా గుండెని బద్దలు చేసింది. కారణం...   ఆ ఇంట్లో ఎవరూ లేరు! పాడుబడిన పెరడు, బీటలువారిన గోడలు, తుప్పు పట్టేసిన కిటికీలు అతన్ని వెక్కిరించాయి. దూరం నుంచి రాజమహల్‌లాగా ఉన్న ఆ ఇల్లు దగ్గరకి వెళ్తే దయ్యాల కొంపలాగా దర్శనమిచ్చింది. ఎలాగూ అక్కడిదాకా వచ్చాను కదా అని మనసుని చిక్కబెట్టుకుని ఆ ఇంటివైపుగా అడుగులు వేశాడు సుజిత్. దగ్గరకి వెళ్లిన కొద్దీ ఆ ఇల్లు మరింత భయంకరంగా కనిపించసాగింది. అడ్డదిడ్డంగా మొలిచిన పిచ్చిమొక్కలు, నిర్భయంగా తిరుగుతున్న కాళ్లజెర్రులూ చూసి సుజిత్‌ ఒక్కమాటు భయంతో వెనక్కి తిరిగాడు. అప్పుడు కనిపించింది అతనికి... తన ఇల్లు!   ఈ శిఖరం మీద నుంచి చూస్తే అవతలి కొండ మీద ఉన్న తన ఇల్లు ఎంత ముచ్చటగా ఉందో! అస్పష్టంగా అయినా అది అందమైన చిత్రంలా ఉంది. పైన అనంతమైన ఆకాశం దాని కింద ఓ కొండ మీద తన ఇల్లు, ఆ ఇంటికి దగ్గరలో సెలయేరు... ఎంత అద్భుతంగా ఉందో ఆ దృశ్యం! అన్నింటికీ మించి ఏ రాజమహలూకీ లేని ప్రత్యేకత తన ఇంటికి ఉందనిపించింది సుజిత్‌కి. అదే... తన కుటుంబం. ఆ కుటుంబం చెల్లాచెదురైపోతే తన ఇల్లు కూడా ఇక్కడి ఇంటిలాగే జీవం లేకుండా మిగిలిపోతుందనిపించింది. ‘అందంగా ఉండే ఇంటికీ, ఆనందంగా ఉండే ఇంటికీ మధ్య ఎంత వ్యత్యాసం ఉంటుందో కదా!’ అనుకుంటూ సుజిత్‌ కొండ దిగడం మొదలుపెట్టాడు. (ప్రచారంలో ఉన్న కథ ఆధారంగా)     - నిర్జర.

చిన్పప్పుడు నిద్రపోకపోతే..?

నిద్ర..పగలంతా కష్టపడే శరీరం తిరిగి రేపటి రోజున ఉత్సాహంగా పనిచేయడానికి ఉద్దేశించిన జీవక్రియ. నిద్రను జాగ్రత్తగా కాపాడుకుంటే ఆ నిద్రే ఆరోగ్యాన్ని, చక్కగా కాపాడుతుంది. నిద్రకు ఉన్న బలం అదే. నిద్ర ద్వారా శరీరంలోని అవయవాలన్నీ రీఛార్జ్ అవుతాయి. రోజుకు ఎంతసేపు నిద్రపోవాలి అనే దాన్ని నిర్థారించలేం. వయసు, ఆరోగ్య పరిస్థితుల్ని దృష్టిలో ఉంచుకుని నిద్ర ముడిపడి ఉంటుంది. ఆరోగ్యవంతమైన మనుషుల్లో రోజుకి 7-8 గంటల పాటు నిద్ర అవసరం. పెద్ద వయస్సువారు, చిన్నారుల్లో ఎక్కువ సేపు నిద్ర అవసరమవుతుంది. ఎదుగుదలకు తోడ్పడే గ్రోత్ హర్మోన్ నిద్రతో ముడిపడి ఉంటుంది. అందుకే చిన్నారులు ఎక్కువసేపు నిద్రపోతారు.   దీని వలన వారిలో గ్రోత్ హర్మోన్ ఎక్కువగా స్రవించబడుతుంది. ఫలితంగా చిన్నారులు చక్కగా ఎదగగలుగుతారు. అప్పుడే పుట్టిన పసికందులు 15-18 గంటలపాటు నిద్రలోనే ఉంటారు. ఎదిగే కొద్దీ ఈ సమయం తగ్గుతూ వస్తుంది. బడికి వెళ్లే పిల్లలకు 10-12 గంటల పాటు నిద్ర అవసరం. మారుతున్న జీవనశైలి అన్ని రకాల వయసుల వారికి నిద్రను దూరం చేసినట్లే పసిపిల్లలకూ నిద్ర సమయాన్ని తగ్గించేసింది. మీ చిన్నారులు నిద్రలేమితో బాధపడుతున్నట్లయితే ఇప్పుడే మేల్కొండి ఎందుకంటే బాల్యంలో నిద్రలేమిని ఎదుర్కొనే చిన్నారులు భవిష్యత్తులో నిరాశ, నిస్పృహలకు గురయ్యే ప్రమాదముందని తాజా అధ్యయనంలో తేలింది.   వాటి తాలుకూ జాడలు చిన్నవయసులోనే కనిపించాయట..ఈ చిన్నారుల్లో నిద్రలేమితో పాటు ఒత్తిడికి సంబంధించిన సమస్యలు, ఉత్కంఠ, మితిమీరిన సిగ్గు, అనవసర భయాలు, భావాలను వెల్లడించలేకపోవటం వంటి వాటిని ఎదుర్కొంటారని పరిశోధకులు వెల్లడించారు. వీటి కారణంగా ఆ చిన్నారులు పెరిగి పెద్దయ్యాక తీవ్రమైన ఒత్తిడికి గురి అవుతారని వారు తెలిపారు. కాబట్టి..మీ పిల్లలు  చిన్న వయస్సులోనే నిద్రలేమి, లేదా నిద్రకు సంబంధించిన ఇతర సమస్యలను ఎదుర్కొంటున్నట్లయితే పెద్దలు గుర్తించాలి. వెంటనే వైద్యుల సహాయంతో తగిన జాగ్రత్తలు పాటించాలి. ఈ సమస్యను ప్రాథమిక దశలోనే గుర్తించటం వల్ల, మీ చిన్నారులు పెరిగి పెద్దయిన తరువాత వారి జీవితాన్ని నాశనం చేసుకోకుండా కాపాడినవారవుతారు.

Water bottle Workout for your arms

    A highly recommended workout for any season are the ones you can do anywhere with minimal equipment. It has to be something simple which you can do at home or in the park. And also make sure that these exercises are effective, challenging and easy to follow. While you may be wondering if the water bottles can’t be heavy enough to use as weights, then think again these simple 1- liter bottles can work wonders on your body. Try these simple exercises for toning your body and looking fabulous.   EXERCISE 1: CRUNCH EXERCISE Target: Entire abdominal region   Step 1: Lie on your back on an exercise mat or carpet. Bend your knees and place your feet on the floor. Hold a water bottle with both hands in front of your abdomen,. Look toward the ceiling to align your spine.   Step 2: Leading with your chest, raise your upper body toward your knees while keeping your hips stable. Extend the water bottle toward your knees. Lower and repeat for two sets of 10 repetitions. Do not rush this motion, especially on the downward phase.   EXERCISE 2:CHEST PUSH EXERCISE Target: Chest, shoulders, and triceps   Step 1: Lie on your back on an exercise mat or carpeting, with your feet flat on the floor and your knees bent. Holding a water bottle in each hand, bend your elbows at a 90-degree angle to the floor and your shoulders and upper arms flat along the floor.   Step 2: Slowly extend your arms straight up. Do not lock your elbow joints. Slowly return your elbows and upper arms to the floor. Continue the exercise for two sets of 10 repetitions. Tip: Your muscles need a full day to recover between workouts, so don’t work the same muscle group every day. Alternate muscle groups or try strength training one day and walking the next. EXERCISE 3: BICYCLE EXERCISE Target: The entire abdominal region   Step 1: Lie on your back with your legs elevated and knees bent. Hold a water bottle in both hands over your abdomen. Bring your left knee toward your chest while simultaneously rotating the right side of your upper body and the water bottle toward your left knee. At the same time, fully extend your right leg.   Step 2: Continue this motion, alternating sides for two sets of 10 repetitions. (If this hurts your neck, do not use the water bottle. Instead, place your hands behind your head for support.) Tip: Make sure you concentrate on keeping the motion fluid. Each time you extend your leg, it counts as a repetition.   EXERCISE 4: LATERAL RAISE EXERCISE Target: Shoulders, core, and improving balance Step 1: Stand tall with your feet firmly planted on the floor. Tighten your abdominal muscles and keep your chest lifted. Look straight ahead. Bend your knees slightly. With your arms at your sides and your elbows bent at 90-degree angles, hold a water bottle in each hand. Maintain perfect posture, spinal alignment, and a comfortable range of motion for your shoulder joints. Step 2: Raise your arms up as shown, to almost shoulder height. Maintain this angle at your elbow joints throughout the motions. Return to starting position and continue the exercise for two sets of 10 repetitions. Tip: For an added challenge to improve your balance, you can perform this exercise while balancing on one foot. Don’t forget to stretch after the work out. When you’re finished with the workout, just open one of the bottles and rehydrate!  

యువతకు స్ఫూర్తిగా నిలుస్తున్న 80 ఏళ్ల పెద్దాయన

  అరవై ఏళ్లు వస్తే చాలు, ఇక జీవితపు చరమాంకానికి చేరుకున్నామనే అభిప్రాయం కలుగుతుంది. ఇప్పుడిక హాయిగా విశ్రాంతి తీసుకోమంటూ సమాజం ప్రోత్సహిస్తుంది. ఒంట్లో సత్తువ ఉన్నా, శరీరానికి పని చెప్పడానికి మనసొప్పదు. విశ్రాంతికీ, నిస్తేజానికీ మధ్య ఉన్న సన్నటి పొరని గ్రహించలేని జీవితాలు మనవి. అలాంటివారందరికీ స్ఫూర్తిగా నిలుస్తున్నాడు ఒక 80 ఏళ్ల ముసలాయన.     క్యాట్‌ వాక్‌ చేసిన తాతయ్య 2015 మార్చి. చైనాలో ఫ్యాషన్‌ వీక్‌ జరుగుతోంది. అందులో అకస్మాత్తుగా ఒక 79 ఏళ్ల వృద్ధుడు ర్యాంప్ మీదకి నడుచుకుంటూ వచ్చాడు. అది కూడా దృఢంగా ఉన్న శరీరంతో! ఆ దెబ్బతో అతని పేరు ప్రపంచవ్యాప్తంగా మార్మోగిపోయింది. ఇంతకీ అతని పేరు డెషున్‌ వాంగ్. ఓ ముసలాయన ర్యాంప్‌ మీద నడవడం గొప్పేమీ కాకపోవచ్చు. 80 ఏళ్ల వయసులోనూ శరీరం దృఢంగా ఉండటమూ అసాధ్యం కాకపోవచ్చు. కానీ వీటి వెనుక ఉన్న అయన కథే అందరికీ స్ఫూర్తిగా నిలుస్తోంది.     చిరుద్యోగం నుంచి చైనాలోని షెన్‌యాంగ్‌ అనే చిన్న ఊరిలో 1936లో పుట్టారు డెషున్. తొమ్మిదిమంది భారీ సంతానం ఉన్న సాధారణ కుటుంబంలో తనూ ఒకడు. ఒక మిలటరీ కర్మాగారంలో చిన్న ఉద్యోగం చేసేవాడు. అయితే నాటకాల మీద ఆసక్తితో రేడియోలలోనూ, సినిమాలలోనూ పనిచేసేవాడు. 1980ల నాటికి డెషున్‌కి ఫ్యాషన్ రంగం మీదకి దృష్టి మళ్లింది. అందుకు కారణం లేకపోలేదు. చైనాలో ఆపాటికి ఫ్యాషన్ గురించి పెద్దగా అవగాహన లేదు. ఎలాపడితే అలా బట్టలు వేసుకుని తిరిగేవారు. ఇలాంటి పరిస్థితి చూసి ఫ్యాషన్‌కి మంచి భవిష్యత్తు ఉందని ఊహించారు డెషున్‌. ఫలితంగా 50 ఏళ్ల వయసులో ఫ్యాషన్‌లో కొత్త పాఠాలు నేర్చుకొంటూ, తను గ్రహించినదాన్ని పదిమందికీ నేర్పుతూ జీవనం మొదలుపెట్టాడు. నిదానంగా చిన్నా చితకా ఫ్యాషన్‌ షోలు కూడా నిర్వహించసాగాడు. దీనికి తోడుగా శరీరం మీద రంగులు పులుముకొని స్థిరంగా నిలబడే ‘'living sculpture’ అనే ప్రక్రియను కూడా సాగించాడు.     అదంతా ఓ ఎత్తు ఫ్యాషన్‌ రంగంలో ఉన్నంత మాత్రాన దృఢంగా ఉండాలని లేదు. కానీ డెషున్‌ ఏ రోజునా తన ఆరోగ్యాన్ని ఆశ్రద్ధ చేయలేదు. ఇప్పటికీ ఆయన రోజుకి మూడుగంటల పాటు వ్యాయామం చేస్తాడు. ఈతకొడతాడు. మద్యం తీసుకోవడంలో మోతాదుని పాటిస్తాడు. అన్నింటికీ మించి తన దృక్పధమే తన దృఢత్వానికి కారణం అంటాడు. ‘వయసు అనేది ప్రకృతి నిర్ణయిస్తుందనీ, కానీ ఉత్సాహం అనేది మనసు నిర్ణయిస్తుందనీ’ అంటారు డెషున్‌. మానసికంగా దృఢంగా ఉంటే కనుక మన సత్తా ఏమిటన్నది మనకు తెలిసిపోతుందన్నది డెషున్‌ మాట.   నిత్య విద్యార్థి డెషున్‌ కేవలం మాటలు చెప్పే మనిషి కాదు. ఆయన జీవితాన్ని గమనిస్తే వయసుకీ, మనసుకీ మధ్య ఏమాత్రం సంబంధం లేదన్న విషయం ఇట్టే అర్థమైపోతుంది. 44 ఏళ్ల వయసులో డెషున్‌ ఆంగ్లం నేర్చుకున్నాడు, 50 ఏళ్లప్పుడు ఫ్యాషన్‌ ప్రపంచంలోకి ప్రవేశించాడు, 65 ఏళ్ల వయసులో గుర్రపు స్వారీ నేర్చుకున్నాడు, 78 ఏళ్ల వయసులో మొదటిసారి మోటర్ సైకిల్ నడిపాడు. ఇక 79 ఏళ్ల వయసులో ర్యాంప్ మీద నడిచాడు. ఆయన తన జీవితంలో ఏ దశలోనూ వెనకబడలేదని చెప్పేందుకు ఇంతకంటే ఇంకేం లెక్కలు చెప్పగలం. ‘ఇప్పటికే ఆలస్యం అయిపోయింది అని మీకు మీరు చెప్పుకున్నారంటే... అది ఒక సాకు మాత్రమే. జీవితంలో ఎప్పటికీ ఏదీ ఆలస్యం కాదు. మనుషులు తమ జీవితాలను ఎన్నిసార్లు కావాలంటే అన్నిసార్లు మార్చుకోవచ్చు,’ అన్న డెషున్‌ మాటలను వింటే చాలు... జీవితం మనకు సరికొత్తగా తోచడం ఖాయం1   - నిర్జర.

నిజమైన ప్రేమ

  అతనో సైనికుడు. ఆ సైనికుడు తను బాధ్యతలు నిర్వహిస్తున్న ఊరిలో, ఒక అందమైన అమ్మాయిని చూసి మనసు పారేసుకున్నాడు. ఆ అమ్మాయికీ అతనంటే ఇష్టం ఏర్పడింది. కానీ తమ కూతురికి ఒక సైనికుడికి ఇచ్చి వివాహం చేయాలంటే, అమ్మాయి తల్లిదండ్రులకి మనసు ఒప్పలేదు. దాంతో వారి మనసుని కూడా గెలుచుకోవాలని సైనికుడు విశ్వప్రయత్నం చేశాడు. కొన్నాళ్లకి అమ్మాయి తల్లిదండ్రులకి అతని మీద సదభిప్రాయం ఏర్పడింది. ‘ఏ ఉద్యోగంలో ఉండే కష్టనష్టాలు ఆ ఉద్యోగంలో ఉంటాయి. సైనికుడు అయినంత మాత్రాన అల్పాయుష్కుడు అవుతాడా? రాజైనంత మాత్రాన నిండు నూరేళ్లు ఖచ్చితంగా బతుకుతాడా?’ అని తమకి తాము సర్ది చెప్పుకున్నారు అమ్మాయి తల్లిదండ్రులు.   అందమైన అమ్మాయికీ, సైనికుడికీ ఘనంగా నిశ్చితార్ధం జరిగింది. ఒక నెల రోజుల్లో పెళ్లి చేసుకుందాం అనుకుంటుండగా యుద్ధం ముంచుకువచ్చింది. ఇక తిరిగివచ్చాకే వివాహం అనుకుంటూ యుద్ధభూమికి బయల్దేరాడు సైనికుడు. రోజులు గడుస్తున్నాయి. యుద్ధం భీకరంగా సాగుతోంది. ఆ యుద్ధభూమి నుంచే వారానికి ఓ ఉత్తరం రాస్తున్నాడు సైనికుడు. కానీ ఒక్క ఉత్తరానికి కూడా అతనికి బదులు రాలేదు. కారణం...   యుద్ధం మొదలైన కొన్ని రోజులకి అమ్మాయి ఉండే పల్లెటూరి మీద శత్రువులు నిప్పుల వర్షం కురిపించారు. అందమైన అమ్మాయి కూడా ఆ దాడిలో తీవ్రంగా గాయపడింది. స్పృహ వచ్చిన తరువాత అద్దంలో మొహం చూసుకుంటే ఏముంది! తను కూడా గుర్తుపట్టలేనంతగా ఆమె మొహం మారిపోయింది. ‘ఏ మొహం పెట్టుకొని ఆ సైనికుడిని పెళ్లిచేసుకోను,’ అనుకొంది. అందుకనే అతని ఉత్తరాలకు బదులు ఇవ్వలేదు. పైగా తనకి ఈ పెళ్లి ఇష్టం లేదనీ, మరో పెళ్లి చేసుకోమనీ సందేశం పంపింది. ఒకవేళ యుద్ధం ముగిసి సైనికుడు తన ఇంటికి వచ్చినా ఏదో ఒక కారణం చెప్పి లోపలకి రానివ్వద్దంటూ తల్లిదండ్రులకు తేల్చిచెప్పింది.   ఓ ఏడాదికి కాబోలు యుద్ధం ముగిసింది. ఆ తరువాత ఒకరోజు సైనికుడి నుంచి పెళ్లి శుభలేఖ వచ్చింది. ఆ శుభలేఖ చూసిన అమ్మాయి గుండెపగిలిపోయింది. తను వద్దనుకున్న మనిషే! కానీ తనని కాకుండా వేరే అమ్మాయిని చేసుకుంటున్నాడన్న నిజం ఎందుకనో ఆమె భరించలేకపోయింది. బరువెక్కిన మనసుతో ఆ శుభలేఖని తెరిచి చూసింది. ఆశ్చర్యం! అందులో పెళ్లికూతురుగా తన పేరే ఉంది. శుభలేఖతో పాటుగా వచ్చిన ఉత్తరంలో ఇలా ఉంది...   ‘నీ రూపం మారిపోగానే నా మనసు మారిపోతే, అది నిజమైన ప్రేమ ఎలా అవుతుంది. నా స్నేహితుల ద్వారా నీ గురించి తెలుసుకున్నాక నీ మీద గౌరవం మరింతగా పెరిగిందే కానీ తగ్గలేదు. అందుకే నీకు కూడా తెలియకుండా నీ తల్లిదండ్రులతో మాట్లాడి ఈ పెళ్లికి ఏర్పాట్లు చేయించాను. శత్రువులతో జరిగిన యుద్ధంలో నేను బతికి బయటపడి ఉండవచ్చు. జీవితమనే యుద్ధంలో నువ్వు గాయపడి ఉండవచ్చు. కానీ ఇద్దరమూ సైనికులమే! ఇద్దరం కలిసే ప్రయాణం సాగిద్దాం.’  ఆ ఉత్తరం చదివాక అమ్మాయి మొహంలో ఎన్నో రోజుల తరువాత చిరునవ్వు విరిసింది. (ప్రచారంలో ఉన్న కథ ఆధారంగా)     - నిర్జర.

సెల్ఫీలోనూ రకాలు ఉన్నాయట!

  ఒకప్పుడు సెల్ఫీ దిగేవారిని చూసి జనం నవ్వుకొనేవారు. అలా నవ్వుకొంటున్న జనాలందరికీ కూడా ఇప్పుడు సెల్ఫీ దిగడం అలవాటు అయిపోయింది. మన దేశంలో ఆధారు కార్డు లేనివారు, సెల్ఫీ దిగనివారు చాలా అరుదుగా కనిపిస్తున్నారు. సోషల్‌ మీడియాలోకి లక్షలాదిగా వచ్చి పడే ఈ సెల్ఫీను చూస్తే వాటి మధ్య కొన్ని పోలికలు కనిపిస్తాయి. అందుకే చాలా పత్రికలు ఇప్పుడు సెల్ఫీలలో రకాలు అంటూ ప్రకటిస్తున్నాయి. వాటిలో కొన్ని ఇవిగో...   కారులో సెల్ఫీ కారులో సీటుబెల్టు పెట్టుకొని దిగే సెల్ఫీలు మనకి కోకొల్లలుగా కనిపిస్తాయి. తాము బుద్ధిమంతులుగా కనిపిస్తున్నామని మురిసిపోయేందుకో, తనకి కూడా కారు ఉందని చెప్పకుండానే చెప్పేందుకో ఇలాంటి సెల్ఫీలు ఉపయోగపడతాయి.   సెల్ఫీ విత్‌ సెలబ్రెటీ ఎవరన్నా సెలబ్రెటీ కనిపిస్తే వారితో ఫొటో దిగి జీవితాంతం జనాలందరికీ చూపించుకోవాలనుకునే తపన మనది. అయితే ఇప్పుడు ఫొటో ఎవరు తీస్తారా అని వాళ్లనీ వీళ్లనీ బతిమాడవలసిన అవసరం లేదు. సెలబ్రెటీని మన దగ్గరకి ఒక్క గుంజు గుంజి వారితో సెల్ఫీ తీసుకుంటే సరిపోతుంది.   పెంపుడు జంతువులతో సెల్ఫీ మన ఇంట్లో తిరిగే కుక్కల్నీ పిల్లుల్నీ ఎలాగూ ప్రత్యేకించి ఫొటోలు తీయం. పైగా వాటి మీద మనకి ఉన్న అభిమానాన్ని సోషల్ మీడియాలో పంచుకునేదెలా! అందుకే పెంపుడు జంతువులతో దిగే సెల్ఫీలకి కూడా మంచి గిరాకీ ఉంది.   తిండి సెల్ఫీ తింటూ సెల్ఫీ దిగాలంటే మనవారికి అదో సరదా! రెస్టారెంటులో కుటుంబసభ్యులతో కూర్చునో, కేకు ముక్కలు నోట్లో కుక్కుకుంటూనో సెల్ఫీల దిగుతుంటాము. మీరు కూడా ఈ సమయంలో మాతో ఉంటే బాగుండు అన్న అభిలాషతోనో, మేం హాయిగా ఆహారాన్ని ఆస్వాదిస్తున్నాం అని ఉడికించేందుకో ఇలాంటి సెల్ఫీలు పడుతుంటాయి.   బాత్రూం సెల్ఫీలు విదేశీ సెల్ఫీలలో ఇవి ఎక్కువగా కనిపిస్తుంటాయి. స్నానం చేస్తూనో, పళ్లు తోముకుంటూనో బాత్రంలో దిగే ఇలాంటి సెల్ఫీలకి కొదవ లేదు. మనవారు ఇంతదూరం వెళ్లరు కానీ అద్దం ముందు నిల్చొని దిగే సెల్ఫీలు మాత్రం మన సోషల్‌ మీడియాలో ఎక్కువగా కనిపిస్తాయి.   కండల సెల్పీలు కుర్రకారు వ్యాయామం చేసేది సగం ఆరోగ్యం కోసం, మిగతా సగం బలప్రదర్శన కోసం. అందుకని వ్యాయామం చేస్తూనో, జిమ్‌లో చెమటలు కక్కుతూనో దిగే సెల్ఫీలకి కొదవ ఉండదు. జాగింగ్ చేస్తూ, సిక్స్‌ ప్యాక్‌ని ప్రదర్శిస్తూనో దిగే సెల్ఫీలు కూడా దర్శనమిస్తూనే ఉంటాయి.   సెల్ఫీ ప్రేమ ప్రేమలో పడినవారు సెల్ఫీలు తీసుకోక తప్పదేమో! ప్రపంచమంతా కుళ్లుకునేలా తమ అన్యోన్యమైన ప్రేమని సెల్ఫీ రూపంలో తీసి ఫేస్‌బుక్‌లో పోస్ట్‌ చేస్తుంటారు ప్రేమికులు. సెలబ్రెటీల దగ్గర్నుంచీ, మధ్యతరగతి భార్యాభర్తల వరకూ జంటలుగా దిగే ఈ సెల్ఫీలు ఇప్పుడు సర్వసాధారణం.   విజయగర్వంతో డిగ్రీ పట్టా పుచ్చుకోగానే ఓ సెల్ఫీ, ఎవరెస్టు ఎక్కగానే ఓ సెల్ఫీ, ఓటు వేయగానే ఓ సెల్ఫీ, ఆఖరికి సినిమా టికెట్టు సాధించగానే ఓ సెల్ఫీ... ఇలా ఏదో సాధించామని గర్వపడే ప్రతిసారీ, సదరు విజయాన్ని నలుగురితో పంచుకునేందుకు తీసే సెల్ఫీలకి కొదవలేదు. చెప్పుకొంటూ పోవాలే కానీ సెల్ఫీలు ఇలా వేయి విధాలు. అప్పుడే పుట్టిన బిడ్డతో సెల్ఫీ దిగడం దగ్గర్నుంచీ శవం పక్కనే నిలబడి దిగే చావు సెల్ఫీ వరకూ... సెల్ఫీ విశ్వరూపాన్ని చూడాలంటే వేయికళ్లూ చాలవేమో!     - నిర్జర.

బలవంతపు నవ్వుతో ఉపయోగం లేదు

  ‘మీరు సంతోషంగా లేకపోతే ఓ ఉపాయం ఉంది. మొహం మీద బలవంతంగా చిరునవ్వుని పులుముకోండి. దాంతో సంతోషం దానికదే తన్నుకుంటే వచ్చేస్తుంది. మీ దృక్పధమే మారిపోతుంది,’ అంటూ ఇన్నాళ్లుగా సైకాలజిస్టులు, వ్యక్తిత్వ వికాస నిపుణులూ ఊదరగొట్టేవారు. కానీ ఈ సూత్రంలో నిజం లేదని తాజా పరిశోధన రుజువు చేస్తోంది.   30 ఏళ్ల నమ్మకం ఒక మనిషి బలవంతంగా నవ్వుతూ ఉంటే, అతని మనసు కూడా తెలియకుండానే మారిపోతుందా! అన్న సందేహం జర్మనీ చెందిన ‘స్ట్రాక్‌’ అనే పరిశోధకుడికి వచ్చింది. దాంతో ఆయన 1988లో ఒక పరిశోధన చేశారు. కొంతమందిని లేని నవ్వుని తెచ్చిపెట్టుకొని ఎదురుగా ఉన్న కార్టూన్లను చూడమని చెప్పారు. ఇలా బలవంతపు నవ్వుతో కార్టూన్లని చూసిన తరువాత, అవి ఏ మేరకు నవ్వు తెప్పించేవిలా ఉన్నాయో మార్కులు వేయమన్నారు. మొహంలో ఎలాంటి నవ్వూ లేనివారితో పోలిస్తే బలవంతపు నవ్వుతో కార్టూన్లను చూసిన వ్యక్తులు కార్టూన్లు మహాద్భుతంగా ఉన్నాయని తెగ మార్కులు ఇచ్చేశారు. ఈ పరిశోధన అప్పట్లో ఒక సంచలనం సృష్టించింది. సంతోషంగా ఉండటానికి ఒక సులువైన దారి దొరికిందంటూ జనం తెగ మురిసిపోయారు. కానీ ఇదే పరిశోధనను మళ్లీ ఇప్పుడు చేయడంతో కథ మొదటికి వచ్చింది.   ప్రపంచవ్యాప్త పరిశోధన ఈసారి నెదర్లాండ్స్‌ విశ్వవిద్యాలయానికి చెందిన కొందరు పరిశోధకులు 1988 నాటి పరిశోధనని మరోసారి చేసి చూద్దామని ప్రయత్నించారు. అందుకోసం ‘స్ట్రాక్‌’ అనుమతిని తీసుకుని, ఆయన సలహాల మేరకు మరోసారి పరిశోధనని నిర్వహించారు. ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఓ 17 పరిశోధనాశాలలలో 1,894 మంది అభ్యర్థుల మీద ఇదే పరిశోధనను నిర్వహించారు. కానీ ఈసారి ఫలితాలు మాత్రం పూర్తి భిన్నంగా వచ్చాయి. ఇతరులతో పోలిస్తే,  బలవంతంగా చిరునవ్వు పులుముకున్నవారు కార్టూన్లకి ఇచ్చిన మార్కులలో పెద్దగా మార్పులు రాలేదు. దీంతో 1988 నాటి ప్రయోగపు ఫలితాలు ఏదో అనుకోకుండా ఏర్పడినవి తేలిపోయింది.     నవ్వు సహజంగా రావాల్సిందే! కుక్క తోకని నిరంతరం ఊపుతూనే ఉంటుంది. అంతమాత్రాన తోకే కుక్కని ఊపుతుందని అనుకోవడం ఎంత మూర్ఖత్వమో... బలవంతపు చిరునవ్వుతో మనసు మారిపోతుందనుకోవడం అంతే మూర్ఖత్వం అంటున్నారు పరిశీలకులు. కానీ తన 1988నాటి పరిశోధన తప్పంటే ‘స్ట్రాక్‌’ ఒప్పుకోవడం లేదు. తాజా పరిశోధనలో చాలా లొసుగులు ఉన్నాయనీ, అందుకే ఒకప్పుడు నిరూపించిన ఫలితాలు ఇప్పుడు మారిపోయాయనీ వాదిస్తున్నారు.   ఈ దెబ్బతో బలవంతపు చిరునవ్వు గురించిన నమ్మకాలు చెదిరిపోయాయి. అయితే ఈ సందర్భంగా మన పెద్దవారు చెబుతూ వచ్చిన మాటలని మాత్రం గుర్తుకి తెచ్చుకోక తప్పదు. ఏ భావమైనా మనసులోంచి స్వచ్ఛంగా రావాలే కానీ తెచ్చిపెట్టుకుని ఉపయోగం లేదన్నది విజ్ఞుల మాట. మనసులో ఉన్న భావాలని అణచిపెట్టుకోవడం వల్ల అవి నశించిపోతాయనుకోవడం ఎంత తెలివితక్కువతనమో, పైకి కృత్రిమంగా వ్యక్తపరిచే భావాలు మనసుని ప్రభావితం చేస్తాయనుకోవడమూ అంతే మూర్ఖత్వం!   - నిర్జర.

ఎదిగిన మనిషి

  అతను కోట్ల రూపాయల విలువ చేసే సంస్థకు అధిపతి. కానీ ఆ సంస్థను ఆయన తరువాత చేపట్టేందుకు పిల్లలు లేరు. అయినా ఆయన పెద్దగా బాధపడేవాడు కాదు. తన ఉద్యోగులలో సమర్థమైనవాడికే ఆ సంస్థ పగ్గాలు అందించాలని ఎప్పుడో నిర్ణయించుకున్నారు. ఆ రోజు రానేవచ్చింది. తనకు వారసుడిగా ఆ కంపెనీని ఎవరి చేతిలో ఉంచాలా అని నిశ్చయించేందుకు ఒక సమావేశాన్ని ఏర్పాటు చేశారు. ఆ సమావేశానికి ఒక పదిమంది ఉద్యోగులు హాజరయ్యారు.   ‘‘సుదీర్ఘకాలంగా నా సంస్థలోని ఉద్యోగులందరినీ గమనించిన మీదట, వందలాది మంది ఉద్యోగులలలో మీరు అత్యంత సమర్థులు అని తేలింది. ఇక మీలో ఎవరో ఒకరికి నా కంపెనీ బాధ్యతలని అప్పచెప్పబోతున్నాను,’’ అన్నాడు యజమాని. యజమాని మాటలకి ఉద్యోగుల మనసులు సంతోషంతో గంతులు వేశాయి. కానీ ‘‘మీ అందరిలోకి ప్రతిభావంతుడు ఎవరా అని తేల్చేందుకు నేను ఒక పరీక్షను పెట్టాలనుకుంటున్నాను,’’ అని యజమాని చెప్పేసరికి అప్పటిదాకా సంతోషంతో ఎగిరిన వారి మనసులు కాస్తా బిక్కచచ్చిపోయాయి. ఈలోగా యజమాని తన ముందున్న ఒక పెట్టేలోంచి పది గింజలను బయటకు తీశాడు.   ‘‘సంస్థ అనేది ఒక మొక్కలాంటిది. ఆ మొక్కను పెంచి పెద్దచేయాలంటే ఎంతో శ్రమ, మరెంతో పట్టుదల అవసరం. మీలో అలాంటి లక్షణాలు ఎంతవరకు ఉన్నాయో తేల్చేందుకే ఈ పరీక్ష. నేను మీ అందరికీ తలా ఒక చిక్కుడు గింజను ఇస్తున్నాను. వాటిని మీరు ఒక రెండు నెలలపాటు పెంచి చూపించాలి,’’ అంటూ తలా ఓ గింజా చేతిలో ఉంచాడు.   ఆ గింజలను అందుకున్నవారంతా సంతోషంగా వాటిని ఇంటికి తీసుకువెళ్లారు. వాటికి రోజూ నీళ్లు పోయసాగారు. అసలు చిక్కుడు మొక్క అన్న పేరే విననివారు, దానిని ఎలా పెంచాలో తెలుసుకొనేందుకు ఇంటర్నెట్‌లో తెగ వెతకసాగారు. రోజూ తాము పెంచుతున్న చిక్కుడు మొక్క ఎంత అద్భుతంగా ఉందో ఎదుటివారితో గంటల తరబడి మాట్లాడటం మొదలుపెట్టారు.   ఇలా ఒక  రెండు నెలలు గడిచాయి. యజమాని ఇచ్చిన గడువు పూర్తయ్యింది. తలా ఒక కుండీని తీసుకుని యాజమాని ముందు చేరారు. ఒకొక్కరే తమ చేతిలోని కుండీని యజమానికి చూపుతూ సంబరపడిపోసాగారు. యజమాని చిరునవ్వుతో వాటిని చూస్తుండిపోయాడు. ఇంతలో ఒక ఉద్యోగి వెనకాలే ఉండిపోవడాన్ని యజమాని గుర్తించాడు. ‘‘అదేంటి నీ చేతిలో ఉన్న కుండీని చూపించకుండా అలా ఉండిపోయావేంటి?’’ అని అడిగాడు యజమాని. దానికి సదరు ఉద్యోగి వణికిపోతూ ముందుకువచ్చాడు. అతని చేతిలోని కుండీని చూసి ఉద్యోగులంతా ఒక్కసారి గొల్లున నవ్వారు. కారణం! అందులో అసలు మొక్కే లేదు.   ‘‘సర్! క్షమించండి. మీరు ఇచ్చిన గింజని నేను చాలా శ్రద్ధగానే నాటాను. దానికి తగినంత మట్టి ఉండేలా చూసుకున్నాను. రోజూ నీళ్లు కూడా పోశాను. కానీ ఎందుకనో ఇన్నాళ్లు గడిచినా అది మొలక వేయనే లేదు. మీరు పెట్టిన పరీక్షలో నేను పరాజయం పొందాను,’’ అన్నాడు ఆ ఉద్యోగి సిగ్గుపడుతూ.   ఉద్యోగి చెప్పిన మాటలు విన్న యజమాని ఒక్క పెట్టున నవ్వాడు. ‘‘అదేం కాదు! పరీక్షలో నువ్వొక్కడివే నెగ్గావు. నిజానికి నేను మీ అందరికీ కాల్చి, ఉప్పునీటిలో ఉడకబెట్టిన గింజలను ఇచ్చాను. అవి మొక్కలుగా మారే సమస్యే లేదు. కానీ మీరంతా ఎలాగొలా పరీక్షని నెగ్గితీరాలన్న పంతంతో ఏపుగా పెరిగిన మరో మొక్కని తీసుకువచ్చి నాకు చూపించారు. మనిషి ఎదగాలంటే శ్రమ, పట్టుదల ఎంత అవసరమో నిజాయితీ కూడా అంతే అవసరం. అవి అతనిలో మాత్రమే ఉన్నాయి,’’ అని తేల్చాడు.   ఈ కథని మనం చాలాసార్లు చదివే ఉంటాము. కాకపోతే పాత్రలు మారి ఉండవచ్చు. పరీక్ష వేరుగా ఉండి ఉండవచ్చు. కానీ ఉన్నదాన్ని ఉన్నట్లుగా ఒప్పుకోగలిగేవాడు విజయం సాధిస్తాడన్న నీతి మాత్రం మారదు. విజయం సాధించినా సాధించకపోయినా నిజాయితీ ఉన్నవాడు ఇతరులకంటే ఒక మెట్టు పైనే నిలబడగలడన్న సూత్రమూ మారదు.   - నిర్జర.

ఇంటర్వ్యూలో విజయం కోసం

  ఎంత ప్రతిభ ఉన్నా ఒకోసారి చిన్నపాటి లోపాలతో ముందుకు వెళ్లలేకపోతుంటాం. మెదడులో బోల్డంత జ్ఞానం, నరనరాన తెలివితేటలున్నా చిన్నపాటి ఉద్యోగమో, ఆ ఉద్యోగంలో పదోన్నతో సంపాదించలేకపోతుంటాం. అర్హత ఉంది కదా! కావల్సిన ఉద్యోగం కాళ్ల దగ్గరకి వస్తుందనే రోజులు పోయాయి. ఇంటర్వ్యూకి వెళ్లినప్పుడు కొన్ని చిట్కాలను దృష్టిలో ఉంచుకోక తప్పని కాలం ఇది. వాటిలో కొన్ని ఇవిగో...     సంస్థ గురించి అవగాహన ఇంటర్వ్యూకి వెళ్లే సంస్థ చరిత్ర ఏమిటి? దాని అవసరాలు ఏమిటి? సంస్థ పయనం ఎలా ఉంది? లాంటి విషయాల మీద కొంత అధ్యయనం అవసరం. అందుకోసం సంస్థకి సంబంధించిన వెబ్‌సైట్‌ని ఓసారి పరిశీలిస్తే సరిపోతుంది. సంస్థ గురించి ఒక అవగాహన ఉన్న వ్యక్తులను తీసుకునేందుకు అధికారులు ఇష్టపడతారు. ఇంటర్వ్యూలో సంస్థకు సంబంధించిన ప్రశ్న ఎదురైనప్పుడు బిక్కమొగం వేయాల్సిన పరిస్థితి రాదు.     ఆత్మవిశ్వాసం ఇంటర్వ్యూ గదిలోకి అడుగుపెట్టగానే కాళ్లు వణకడం ఖాయం. కానీ మొహంలో చిరునవ్వుని మాత్రం మర్చిపోకూడదు. జీవితంలో ఒక అవకాశం పోతే మరో అవకాశం రావచ్చు... కానీ భయపడితే చేతికందే అవకాశాలు చేజారిపోవడం తప్ప ఫలితం ఉండదు. అందుకే ధైర్యాన్ని కూడగట్టుకొని, ఆత్మవిశ్వాసంతో మెలగాలి. ఆత్మవిశ్వాసం ఉన్న మనిషిని ఏ సంస్థా కూడా వదులుకొనేందుకు ఇష్టపడదు.     బాడీ లాంగ్వేజ్ ఇంటర్వ్యూల మీద మన శరీరభాష చాలా ప్రభావం చూపుతుంది. ఎదురుగా వ్యక్తుల కళ్లలోకి చూడకుండా తప్పుకోవడం, చేతులు కట్టుకుని కూర్చోవడం, సీట్లో కూర్చుని ఊగడం, గోళ్లు కొరుక్కోవడం, వంగిపోయి నడవడం... లాంటి సూచనలు అధికారులలో ఏమంత సానుకూల అభిప్రాయాన్ని కలిగించవు.   మనల్నే ఎందుకు తీసుకోవాలి సంస్థకి ఇంటర్వ్యూకి వెళ్లున్నాం సరే! వాళ్లు మనల్నే ఎందుకు ఆ ఉద్యోగానికి ఎన్నుకోవాలి! అన్న విషయం మీద కొంత ఆలోచించడం మంచిది. సంస్థకు మీరెలా ఉపయోగపడగలరు. మీ వల్ల సంస్థకు కలిగే అదనపు లాభం ఏముంటుంది. ఇతరులకంటే మీరు భిన్నంగా ఎలా సంస్థ ఎదుగుదలకి తోడ్పడగలరు... లాంటి విషయాల మీద ఒక అవగాహనకు రావడం వల్ల ఇంటర్వ్యూని ఎదుర్కొనే తీరే మారిపోతుంది. అలాంటి విశ్వాసంతో తెలియకుండానే అధికారులను ఇంప్రెస్‌ చేయగలుగుతాము.   వస్త్రధారణ విడిగా ఎలా ఉన్నా ఇంటర్వ్యూ రోజునన్నా కాస్త శుభ్రమైన దుస్తులు వేసుకుని వెళ్లి తీరాల్సిందే! రాముడు మంచి బాలుడులాగా చక్కగా తల దువ్వుకొని, గడ్డం చేసుకుని తీరాల్సిందే. వీలైనంత వరకూ టీషర్టులు వేసుకుని వెళ్లకపోవడం మంచిది. సంస్థని బట్టి టక్‌ చేసుకోవడం, షూస్‌ వేసుకోవడం, టై పెట్టుకోవడం కూడా ఆ రోజుకి తప్పనిసరి కావచ్చు. అలాగని దస్తులు మరీ ఆర్భాటంగా ఉన్నా అవతలివారికీ, మనకీ కూడా అవి అసౌకర్యాన్ని కలిగిస్తాయి.   ముఖ్యమైన ప్రశ్నలు ఇంటర్వ్యూలో ఎలాంటి ప్రశ్నలు రావచ్చు అనేదాని మీద కొంత కసరత్తు అవసరం. మీ గురించి చెప్పండి? లాంటి సాధారణ ప్రశ్నల దగ్గర్నుంచీ... ఇన్నాళ్లూ ఖాళీగా ఎందుకున్నారు? లాంటి ఇబ్బందికరమైన ప్రశ్నల వరకూ ఎలాంటి ప్రశ్నకైనా బదులిచ్చేందుకు సిద్ధంగా ఉండాలి. అలాగని జవాబులని బట్టీపట్టమని కాదుగానీ, ఏ ప్రశ్ననైనా నిబ్బరంగా, నిజాయితీగా ఎదుర్కునేందుకు సమాయత్తం కావాలి.   ప్రవేశం, నిష్క్రమణ ఇంటర్వ్యూ గదిలోకి ప్రవేశించగానే అధికారులను చిరునవ్వుతో పలకరిడంతో మన మీద తొలి అభిప్రాయం ఏర్పడిపోతుంది. ఇక చాలామంది ఇంటర్వ్యూ ముగిసింది కదా అన్న సంబరంలో హడావుడిగా వెళ్లిపోతూ ఉంటారు. అధికారులకు థాంక్స్‌ చెప్పడం, వారి దగ్గర నుంచి సెలవు తీసుకోవడం కూడా మర్చిపోతుంటారు. ఇంటర్వ్యూ గది బయటకి అడుగు పెడితే కానీ తతంగం ముగిసినట్లు కాదన్న విషయం గుర్తుంచుకోవాలి.     - నిర్జర.

వెన్నంటి వచ్చే ధైర్యం

  అతని లోకం ఒక్కసారిగా చీకటిగా మారిపోయింది. ఏదో మాయదారి ఇన్ఫెక్షన్ సోకి అతని రెండు కళ్లూ కనిపించకుండా పోయాయి. వైద్యులంతా చేతులెత్తేశారు. పరిచయస్తులంతా సానుభూతి చూపేందుకు సిద్ధపడిపోయారు. కానీ ఎవరి ఓదార్పూ కూడా అతనికి స్వాంతన కలిగించలేదు. అకస్మాత్తుగా గుడ్డివాడిగా మారిపోవడం అంటే జీవితం చేజారిపోవడమే అనిపించింది. కానీ ఎన్నాళ్లని అలా ఇంట్లో కూర్చుంటాడు! అతనికి తగినట్లుగా ఏదో ఒక పని చూసిపెడతామని ఆఫీసువాళ్లు కబురుపెట్టారు. దాంతో భార్యని తీసుకుని రోజూ ఆఫీసుకి వెళ్లడం మొదలుపెట్టాడు. మళ్లీ సాయంత్రం వేళకి భార్య ఆఫీసు దగ్గరకి వచ్చి అతన్ని ఇంటికి తీసుకువెళ్లేది.   రోజూ భార్యాభర్తలు ఇద్దరూ కలిసి బస్సులో ఆఫీసుకి వెళ్లడం, భార్య అతన్ని ఆఫీసులో దింపేసి ఇంటికి వచ్చి తన పనుల్లో మునిగిపోవడం, తిరిగి ఆఫీసు ముగిసే సమయానికి అక్కడికి వెళ్లి భర్తని తీసుకురావడం... ఇదే వారి దినచర్యగా మారిపోయింది. ఇలా ఒక నెలరోజులు గడిచాయి. ఒక రోజు ఉదయం భార్య, భర్త దగ్గరకి వెళ్లి నిదానంగా ‘‘ఎన్నాళ్లని ఇలా రోజూ మీతో పాటు రాగలను. పైగా ఏదో ఒక రోజు మీరు ఒంటరిగా వెళ్లక తప్పదు. అందుకని ఇప్పటినుంచే ఒంటరిగా వెళ్లడాన్ని అలవాటు చేసుకోరాదా! ఇంటి ముందర బస్సు ఎక్కితే ఆఫీసు ముందర దిగుతారు కదా!’’ అన్నది.   భార్య మాటల్లో నిజం లేకపోలేదని అతనికి తెలుసు. రోజూ ఇంటిపని వదులుకొని అంతంత దూరం తనతో పాటు రావడం వల్ల ఆమెకు సమయం వృధా కావడమే కాదు, విపరీతమైన అలసట కూడా కలుగుతోంది. కానీ తన మానాన తనని వదిలేయాలన్న ఆమె నిర్ణయం అతనికి బాధని కలిగిస్తోంది. ‘నిస్సహాయంగా ఉన్న తనని అలా ఎలా ఒంటరిగా వదిలిపెట్టగలదు!’ అన్న ఆలోచన అతని మనసుని తొలిచేస్తోంది. కానీ తప్పదు! ఆ రోజు నుంచి తనే ఒంటరిగా ఆఫీసుకి వెళ్లడం అలవాటు చేసుకున్నాడు. మొదట్లో తన భార్య తనని అలా వదిలిపెట్టేసినందుకు మనసు కుతకుతా ఉడికిపోయేది. కానీ రోజులు గడిచేకొద్దీ ఆమె తనతో రాకపోవడం వల్ల ఎలాంటి లోటూ కనిపించకపోయేది.ఇలా ఒక ఏడాది గడిచింది. ఒక రోజు అతను బస్సులో ఎక్కి ఎప్పటిలాగే ఒక ఖాళీ సీటులో చేరగిలపడ్డాడు. ఇంతలో అతని పక్కనే కూర్చున్న వ్యక్తి- ‘ఇవాళ ఆవిడ వచ్చినట్లు లేదేంటండీ?’ అంటూ అడిగాడు.‘ఎవరావిడ?’ అని యాంత్రికంగా ఎదురు ప్రశ్న వేశాడతను.   ‘‘అదే! రోజూ మీ వెనకే బస్సు ఎక్కి ఆ మూల ఉన్న సీట్లో కూర్చునేది. మళ్లీ మీ వెనకే ఆఫీసు దగ్గర దిగిపోయేది. ఓ రెండు రోజుల నుంచీ ఆవిడ కనిపించడం లేదు. ఆవిడ ఇల్లు కూడా మీ ఇంటి దగ్గరేనేమో అనుకుని అడిగాను,’’ అన్నాడు తోటి ప్రయాణికుడు.   ఒక్క క్షణం పాటు తోటి ప్రయాణికుడు ఏం చెబుతున్నాడో అర్థం కాలేదు. ఆ తరువాత అతని మాట వెనుక మర్మం తెలిసొచ్చింది. ఏడాది క్రితం తన భార్య ఒంటరిగా ఆఫీసుకి వెళ్లడం అలవాటు చేసుకోమని చెప్పింది. కానీ తను క్షేమంగా వెళ్తున్నాడా లేదా గమనించేందుకు రోజూ తనని వెన్నంటే వచ్చేదన్నమాట! రోజూ ఎలాంటి ఇబ్బంది లేకుండా తను గమ్యం చేరుకుంటున్నాడన్న భరోసా కలిగిన తరువాతే తను ఇంటికి పరిమితమైంది. తను ఒంటరిగా అడుగు వేయలేనప్పుడు నడవక తప్పని పరిస్థితి కల్పించింది. ఒంటరిగా నడవడం అలవాటయ్యేదాకా తన క్షేమాన్ని గమనించుకుంది. అంత గొప్ప తోడు దొరకడం ఎంత అదృష్టమో కదా అనిపించింది అతనికి. ఏమిచ్చి తన బదులు తీర్చుకోగలనా అన్న ఆలోచనలో పడిపోయాడు! (ప్రచారంలో ఉన్న కథ ఆధారంగా)   - నిర్జర.

కొత్త భాషని నేర్చుకోవడం తేలికే!

  భాషంటే భావాలను పంచుకునే సాధనం మాత్రమే కాదు, అది ఒక భిన్నమైన సంస్కృతికి చిహ్నం. అందుకనే ప్రపంచాన్ని తెలుసుకోవాలనుకునేవారు వీలైనన్ని ఎక్కువ భాషలు నేర్చుకునేందుకు ఇష్టపడుతూ ఉంటారు. పైగా ఒకటికి మించి భాషలను నేర్చుకోవడం వల్ల మనలో ఆత్మవిశ్వాసం పెరుగుతుందనీ, మెదడు పనితీరు మెరుగవుతుందనీ, విశాలమైన దృక్పథం అలవడుతుందనీ పరిశోధనలు రుజువు చేస్తున్నాయి. మరి మనకి ఏమాత్రం అలవాటు లేని ఒక కొత్త భాషను నేర్చుకొనేందుకు ఉపాయాలు ఉన్నాయా అంటే లేకేం!   తరచూ వినిపించే పదాలు వర్షం, ఊరు, భోజనం, ఇల్లు... ఇలా ప్రతి భాషలోనూ తరచూ వినిపించే పదాలు ఒక వందన్నా ఉంటాయి. ఆ వంద పదాలు నేర్చుకుంటే చాలు, కనీసం మన మనసులో ఉన్న మాటని చెప్పేయవచ్చు అనేలా ఉంటాయి. అలాంటి ముఖ్యమైన పదాలు కొన్నింటిని బట్టీపట్టేయండి. ఒకటికి పదిసార్లు వాటిని రాసి చూసుకుని, అవి మనకు పూర్తిగా వచ్చేవరకూ ఊరుకోవద్దు.   చిన్న చిన్న వాక్యాలు ముఖ్యమైన పదాలు వచ్చిన తరువాత వాటితో చిన్నచిన్న వాక్యాలను నిర్మించే ప్రయత్నం చేయాలి. నీ పేరేంటి? భోజనం చేశారా? వర్షం పడుతోంది! మీ ఇల్లు ఎక్కడ? వంటి వాక్యాలతో సంభాషించే ప్రయత్నం చేయండి. నువ్వు, నేను, నాది, నీది, అప్పుడు, ఇప్పుడు, ఎక్కడ, ఇక్కడ, ఒకటి, చాలా వంటి పదాలను జోడిస్తే వాక్య నిర్మాణం సులభమవుతుంది.   వ్యాకరణం జోలికి వద్దు ప్రతి భాషకీ తనదైన వాక్య నిర్మాణం ఉంటుంది. వాటికి సంబంధించిన వ్యాకరణ సూత్రాలన్నీ బట్టీపట్టాలంటే అయ్యే పని కాదు. భాష నేర్చుకునే సమయంలో చాలామంది చేసే పొరపాటు ముందుగానే వ్యాకరణ సూత్రాలని నేర్చుకునే ప్రయత్నం చేయడం. దాని వల్ల భాష మరింత గందరగోళంలో పడిపోయే ప్రమాదం ఉంది. తెలుగులో కర్త, కర్మ, క్రియ మనకి ఏం తెలుసని ఇంత తప్పులు లేకుండా మాట్లాడుతున్నాం! కాబట్టి భాషని ముందు సహజంగా నేర్చుకునే ప్రయత్నం చేయాలి. ఆ తరువాత దాని లోతులను తెలుసుకోవాలి.   వింటూ ఉండటమే భాషని వినడం ద్వారా నేర్చుకోవడం అనే సూత్రం ఇప్పటి తరానికి కొత్త కావచ్చు. కానీ ఒకప్పుడు దూరదర్శన్‌లో వచ్చే హిందీ కార్యక్రమాలను చూస్తూ హిందీ మీదే పట్టుసాధించేవారు. ఎందుకంటే అప్పట్లో చూసేందుకు మరో ఛానల్‌ ఉండేది కాదయ్యే! ఒక భాష నేర్చుకోవాలనే అనురక్తి ఉన్నప్పుడు ఒక పక్క ఆ భాషని నేర్చుకుంటేనే మరోపక్క అందులోని సంభాషణలను ఏదో ఒక రూపంలో వినడం వల్ల చాలా ప్రభావం కనిపిస్తుంది. అవి సినిమాలు కావచ్చు, వార్తలు కావచ్చు, ఆఖరికి నేతల ఉపన్యాసాలు కావచ్చు!   ఓనమాలు భాషలో అక్షరాలు నేర్చుకుని కూడబలుక్కుంటూ అయినా ఓ పది వాక్యాలను చదవగలిగితే కొత్త భాష గాడిలో పడినట్లే. ఒక భాషని చదవడం రాకపోతే, అందులో ఎంత ప్రావీణ్యం ఉన్నా వృధానే! చదువుతూ ఉంటే కొత్త కొత్త పదాలు కనిపిస్తుంటాయి. పక్కన ఓ చిన్న నిఘంటువు ఉంటే ఇక కొన్నాళ్లకి రోజువారీ కనిపించే పదాలన్నింటికీ అర్థం తెలుస్తూ ఉంటుంది.   మాట్లాడటం ముఖ్యం ఒక భాష మీద పూర్తిస్థాయి పట్టుసాధించాలంటే చాలా కాలమే పట్టవచ్చు. మనమేమీ అందులో పుట్టి పెరగలేదు కదా! కాబట్టి సరిగా రాదన్న భయంతోనో, ఎగతాళి చేస్తారన్న సిగ్గుతోనో భాషని మనలోనే దాచుకుంటే ఉపయోగం లేదు. భాషని ఎంతగా సంభాషణా రూపంలోకి తీసుకువస్తే దాని మీద అంత పట్టు పెరుగుతుంది. అందుకోసం ఆ భాష తెలిసిన పరిచయస్తులు ఎవరన్నా ఉంటే వారితో సంభాషించండి. ఎవరూ దొరక్కపోతే ఏదో ఒక అంశం మీద ఒక చిన్న వ్యాసం రాసేందుకు ప్రయత్నించండి. అప్పుడే భాష మీద మనకు ఎంతవరకూ పట్టు ఉందో తేలిపోతుంది.     - నిర్జర.

What makes you attractive?

What makes you attractive?   We might be an introvert at soul. But we have to play the Good Samaritan role while living in the society. We may have to please our customers or may have to appease our bosses. If we wish to alight some steps of success... we have to win a few hearts. Here are a few steps that make us acceptable for everyone at every testing time. Humour Humour isn’t a trait limited to a few people. Human brains are embedded with sense of humour and even Hitler isn’t an exception for that. A little bit of confidence and ability to express our thoughts is all that’s needed to be humorous. But there are three rules for that- watch the situation, mind your language and dont’ hurt others. Remember! It’s hard to ignore a humorous person. Confidence People with bundles of confidence can cast an easy spell over others. The way we look and the way we talk would always be influenced by our confidence.  Even if you are timid at your heart, try to look confident before others. It’s proved that when you act as if you are confident, your confidence gets improved in reality. The looks Everyone can’t be a Tom Cruise to be stunningly beautiful. But we all have a body to live in and let’s make it look impressive. Sticking to the basics of grooming is all thats needed to be attractive. Unsuitable clothing, body odour, gloomy face, bad breath... can all devastate our social lives. Simple tips like maintaining good posture and a smile on our face can save us a few impressions. Boring No one loves to waste their time with a chatterbox. But it’s hard to get along with a boring person too! So, let’s not turn the environment around us into a meditaion session. Let’s say something, let’s ask something, let’s hum something. Most of us are afraid to run a conversation with the fear of looking ignorant. But the art of conversation can never be perfected unless we speak out! And it’s not that bad to look ignorant sometimes. Character We may think that it’s hard to find out the character of a stranger. But human minds are so complicated that they could easily form an impression of one’s character. The way we speak, the way we express, the way we dress and the way we move... would all give some cues about our character. Our pride and humility can easily be judged within a few minutes of conversation. So lets be honest with us and with those around us. And that could certainly win us a few hearts.     - Nirjara  

అబద్ధం ఓ అందమైన అలవాటు

కొంతమంది పదేపదే అబద్ధాలు ఎందుకు చెబుతుంటారు? ఏదో అలవోకగా అడేసిన చిన్నపాటి అబద్ధం గొలుసుకట్టు అబద్ధాలకి ఎందుకు దారి తీస్తుంది? ఇలా అబద్ధాల చెప్పే అలవాటుని శాస్త్రీయంగా రుజువుచేయవచ్చా?... ఇలాంటి సందేహాలే వచ్చాయి లండన్‌కు చెందిన ‘టాలీ షారోట్‌’ అనే మనస్తత్వ శాస్త్రవేత్తకి. తన సందేహాలు రుజువు చేసుకునేందుకు ఆయన ఓ చిత్రమైన పరిశోధనని చేపట్టారు.    చిల్లర డబ్బుల పరిశోధన. టీలీ షారోట్ తన పరిశోధన కోసం 18 ఏళ్ల వయసు నుంచి 65 ఏళ్ల వయసు వరకు ఒక 80 మంది అభ్యర్థులను ఎన్నుకొన్నారు. వీళ్లకి చిల్లర డబ్బులు ఉన్న ఒక సీసాను చూపించి అందులో ఉన్న డబ్బుల గురించి ఇతరులకి చెప్పమన్నారు. అవతలివారికి డబ్బు గురించి లెక్కలు చెప్పేటప్పుడు అబద్ధం చెప్పే స్వేచ్ఛని కూడా ఇచ్చారు. అయితే ఇందులో మూడురకాల పరిస్థితులను కల్పించారు. కొన్ని సందర్భాలలో అబద్ధం వల్ల చెప్పినవాడికీ, విన్నవాడికీ కూడా మేలు జరుగుతుంది. మరికొన్ని సందర్భాలలో అబద్ధం చెప్పడం వల్ల ఇద్దరిలో ఎవరో ఒకరికి మేలు జరిగే అవకాశం ఉంటుంది. ఇంకొన్ని సందర్భాలలో అబద్ధం చెప్పడం వల్ల ఒకరికి లాభం జరగడమే కాదు, అవతలివారికి నష్టం కూడా కలుగుతుంది.   మెదళ్లని పరిశీలించారు అభ్యర్థులు ఇలా పోటీలు పడి అబద్ధాలు చెప్పే సమయంలో వారి మెదడుని అత్యాధునిక fMRI స్కానింగ్‌ ద్వారా పరీక్షించారు. మెదడులోని ‘అమిగ్డలా’ అనే కేంద్రం భావోద్వేగాలను నియంత్రిస్తుంది. అబద్ధం చెప్పిన ప్రతిసారీ ఈ అమిగ్డలాలో ఎలాంటి స్పందనలు నమోదయ్యాయో పరిశోధకులు గమనించారు. చిత్రం ఏమిటంటే తొలిసారి అబద్ధం చెప్పినప్పుడు ఈ అమిగ్డలా చాలా తీవ్రంగా స్పందించింది. అబద్ధం చెప్పేందుకు అతను ఊగిసలాడుతున్నట్లు దీనివల్ల తేలిపోయింది. కానీ అబద్ధాలు సాగుతున్నకొద్దీ దీని ప్రతిస్పందన తగ్గిపోయిందట. దీనివలన అభ్యర్థులు మరింత పెద్ద అబద్ధాన్ని కూడా అలవోకగా చెప్పడాన్ని గమనించారు. పైగా తనకి లాభం కలిగేలా అబద్ధం చెప్పినప్పుడు అమగ్డోలా స్పందన నామమాత్రమగానే మిగిలిపోతోందని తేలింది. అంటే తన వ్యక్తిగత స్వార్థం కోసం అభ్యర్ధులు చాలా తేలికగా అబద్ధాలు చెప్పగలిగారన్నమాట.   ప్రయోజనాలు మనిషి అబద్ధం చెప్పినప్పుడు అతని మెదడు ఎలా స్పందిస్తుందనే విషయం మీద ఇదే తొలి పరిశోధన అని చెబుతున్నారు. ఒక వ్యక్తి చెప్పే మాటలు నిజమా కాదా అని నిర్ణయించేందుకు మున్ముందు లై డిటెక్టరు పరీక్షల బదులు ఇలాంటి పరీక్ష మరింత ఉపయోగంగా ఉంటుందని భావిస్తున్నారు. అంతేకాదు ‘చిన్నచిన్న అబద్ధాలతో మొదలయ్యే ఒక ప్రయాణం ఒకోసారి తీవ్రమైన నేరాలకు ఎలా దారితీస్తుందో అర్థం చేసుకునేందుకు ఈ పరిశోధన ఉపయోగపడుతుంది’ అంటున్నారు టాలీ షారోట్.   - నిర్జర.

సమస్యలు లేని దీపావళి కోసం!

   లక్ష్మీదేవిని పూజించుకునేందుకో, రాముడు అయోధ్యలో అడుగుపెట్టిన వేళని గుర్తు చేసుకునేందుకో, సత్యభామ చేతిలో నరకాసురుడు చనిపోయాడని సంబరాన్ని చేసుకునేందుకో- కారణం ఏదైతేనేం... దీపావళిని ధూంధాంగా చేసుకుంటున్నాం. కాకపోతే రోజురోజుకీ దీపావళి తీరే మారిపోతోంది. విపరీతమైన వెలుగూ, వేడీ, శబ్దాలను వెలువరించే టపాసులతో ఈ రాత్రి మోతెక్కిపోతోంది. ఇది పర్యావరణానికి కూడా కాస్త హాని కలిగిస్తోందంటున్నారు నిపుణులు...   గ్లోబర్‌ వార్మింగ్ వాతావరణంలోకి కార్బన్‌ డై ఆక్సైడ్ వంటి వాయువులు మోతాదుకి మించి చేరడం వల్ల భూతాపం పెరుగుతుందన్న విషయం తెలిసిందే! అయితే ఈ వాయువులు కేవలం పరిశ్రమల నుంచీ, వాహనాల నుంచీ మాత్రమే కాదు.... టపాసుల నుంచీ, కార్చిచ్చుల నుంచి కూడా వెలువడతాయన్న విషయం చాలామందికి తెలియదు. అలా కేవలం ఒక్క దీపావళి రోజునే టన్నుల కొద్దీ కార్బన్ డై ఆక్సైడ్‌ విడుదల అవుతుందట! ఇక టపాసుల నుంచి వెలువడే సల్ఫర్‌, నైట్రేట్‌ వంటి వాయువులు ఆక్సిజన్‌తో కలిసి నీటి మేఘాలను సైతం విషతుల్యం చేస్తున్నాయని తేలింది.   చెత్తాచెదారం దీపావళి ముగిసిన తరువాత వేలకొద్దీ టన్నుల చెత్త మిగిలిపోతుంటుంది. ఒక్క దిల్లీలోనే నాలుగువేల మెట్రిక్ టన్నుల టపాసుల చెత్త పేరుకుపోతుందని చెబుతున్నారు. రోజువారీ చెత్తలాగానే దీనిని కూడా డంపింగ్‌ యార్డులనో, సముద్రంలోనో కలిపేస్తూ ఉంటారు. కానీ ఈ కాగితాలకు అంటుకున్న రసాయనాలు నేలలోకి చేరినప్పుడు ఇటు భూసారాన్నీ, ఆటు భూగర్భజలాలనూ ప్రభావితం చేయక తప్పదు. ప్లాస్టర్‌ ఆఫ్‌ పేరిస్‌ ఒకప్పుడు దీపావళి కోసమని కొనుక్కొనే ప్రమిదలు, బొమ్మలని మట్టితో తయారుచేసేవారు. కానీ ఇప్పుడు మట్టి బదులుగా చవకగా తేలికగా తయారైపోయే ప్లాస్టర్‌ ఆఫ్‌ ప్యారిస్‌ వస్తువులే కనిపిస్తున్నాయి. ఇవి నీటిలో కానీ, నేలలో కానీ ఓ పట్టాన కరగవు సరికదా... వీటికి అద్దే రంగులలో లెడ్‌, క్రోమియం వంటి విషకారకాలు భూమిని విషతుల్యం చేసిపారేస్తున్నాయి.   బాలకార్మికులు ప్రపంచవ్యాప్తంగా పిల్లలకి సంతోషం కలిగించే విషయాలు రెండు. ఒకటి చాక్లెట్లు, రెండు టపాసులు. విషాదం ఏమిటంటే ఈ రెండు పరిశ్రమల్లోనూ వెట్టిచాకిరీ చేసేది కూడా పిల్లలే. ఆఫ్రికాలో పిల్లలు కోకో పరిశ్రమలో నలిగిపోతుంటే, శివకాశి వంటి ప్రాంతాల్లో టపాసుల పరిశ్రమలో పిల్లలే పావులుగా ఉన్నారు. ప్రభుత్వ చర్యలకు భయపడి పెద్ద పెద్ద సంస్థలు పిల్లలతో పనిచేయించేందుకు వెనుకంజ వేస్తున్నా... శివకాశిలోని కుటీరపరిశ్రమల్లో వేలమంది పిల్లల జీవితాలు కడతేరిపోతున్నాయని స్వచ్ఛంద సంస్థలు చెబుతున్నాయి. నిరంతరం ఈ హానికారక రసాయనాల మధ్య పనిచేయడం వల్ల వారు ఆస్తమా, క్షయ వంటి దీర్ఘకాలిక వ్యాధులకు లోనవుతున్నారట.   కాలుష్యాలు దీపావళి నాడు కాల్చే టపాసుల నుంచి స్ట్రోటియం, మెగ్నీషియం, బేరియం వంటి హానికారక పదార్థాలు రోజుల తరబడి గాలిలో తిష్టవేసుకుని ఉండిపోతున్నాయి. ఇవి మన శరీరంలోకి చేరి రకరకాల ఆరోగ్య సమస్యలకు కారణం అవుతున్నాయి. దీపావళి రోజున టపాసుల వెలుతురుతో కాంతి కాలుష్యం ఏర్పడి పక్షులు, రాత్రివేళ సంచరించే జీవులు మృత్యుబారిన పడుతున్నాయి. ఇక టపాసుల నుంచి డెసిబల్స్ కొద్దీ వెలువడే శబ్ద కాలుష్యంతో ప్రతి జీవికీ నష్టమే!   అలాగని మన సంప్రదాయంలో ముఖ్యమైన దీపావళిని జరుపుకోవద్దని చెప్పే సాహసం ఎవ్వరూ చేయలేరు. మారిపోయిన పరిస్థితులను బట్టి దీపావళి టపాసుల గురించి కంగారుపడుతున్నామే కానీ, ఈ పండుగ వెనుక ఉన్న వైజ్ఞానిక కారణాలను ఎవ్వరూ కాదనలేరు. కాబట్టి ఆచితూచి మనకీ, ఇతరులకీ ఇబ్బంది కలగని విధంగా ఈ పండుగ జరుపుకోవడం అందరికీ శ్రేయస్కరం.   - నిర్జర.