శరీరం సరిగ్గా పనిచేయడంలో 'బ్యాలెన్స్' ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తుంది. అది ఆహార సమతుల్యత అయినా లేదా హార్మోన్ల సమతుల్యత అయినా, రెండూ ముఖ్యమైనవే. హార్మోన్లు మన శరీరంలో దూతలుగా పనిచేసే రసాయనాలు. శారీరక పెరుగుదల,  అభివృద్ధి, జీవక్రియ, జీర్ణక్రియ, వ్యాధులతో పోరాడటం, వ్యక్తులను సంతోషంగా లేదా విచారంగా ఉంచడంలో హార్మోన్లు ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తాయి. కార్టిసాల్ అటువంటి హార్మోన్లలో ఒకటి, దీని గురించి తెలుసుకుంటే..

చాలామంది ఒత్తిడిగా ఉంది అంటూ ఫిర్యాదు చేస్తుంటారు. ఇలా ఒత్తిడికి గురి కావడం వెనుక కార్టిసాల్ అనే హార్మోన్ కీలకపాత్ర పోషిస్తుంది.  ఈ కార్టిసాల్ హార్మోన్ ను ఒత్తిడి హార్మోన్ అని కూడా పిలుస్తారు. కార్టిసాల్ అనేది  అడ్రినల్ గ్రంథులు తయారుచేసే స్టెరాయిడ్ హార్మోన్. ఇది ప్రాథమికంగా ఒత్తిడి హార్మోన్ అని పిలుస్తారు, ఇది ఒత్తిడితో కూడిన పరిస్థితులకు  శరీరం  ప్రతిస్పందనను నియంత్రించడంలో సహాయపడుతుంది. కార్టిసాల్  విధులు దీనికి మాత్రమే పరిమితం కాదు, ఇది  శరీరంలో అనేక ఇతర పాత్రలను కలిగి ఉంది.

ఒత్తిడి హార్మోన్..

ఆరోగ్య నిపుణులు కార్టిసాల్‌ను ఒత్తిడి హార్మోన్ అని పిలుస్తారు. కానీ ఇది  శరీరంలోని దాదాపు ప్రతి అవయవం,  కణజాలాన్ని ప్రభావితం చేసే ముఖ్యమైన హార్మోన్ అని అంటున్నారు.  శరీరం శక్తి కోసం గ్లూకోజ్ ను ఎలా ఉపయోగిస్తుంది, వాపు,  రక్తపోటును నియంత్రించడం,   నిద్ర-మేల్కొలుపు చక్రాన్ని నియంత్రించడంలో కూడా ఇది ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తుంది. శరీరంలో కార్టిసాల్ అధికంగా ఉన్న వ్యక్తులు కాలక్రమేణా అనేక రకాల వ్యాధుల ప్రమాదాన్ని ఎదుర్కొంటారు.

కార్టిసాల్ పనిచేసే తీరు..

శరీరం ఒత్తిడి ప్రతిస్పందనను నిర్వహించడంలో కార్టిసాల్ కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది.  కొద్దిసేపు ఒత్తిడికి గురైనా, శరీరంలో కార్టిసాల్ స్థాయి పెరుగుతుంది. ఒత్తిడి సమయాల్లో, మిమ్మల్ని అధిక అప్రమత్తంగా ఉంచడానికి  శరీరం కార్టిసాల్‌ను విడుదల చేస్తుంది.

భయం,  భావోద్వేగ ఉద్దీపనలు వంటి భావోద్వేగాలను నియంత్రించే మెదడులోని భాగం అమిగ్డాలా. ఒత్తిడితో కూడిన పరిస్థితులలో, ఇది మెదడులోని ఒక భాగమైన హైపోథాలమస్‌కు ఒత్తిడి సంకేతాలను పంపుతుంది. ప్రతిగా హైపోథాలమస్ పిట్యూటరీ-అడ్రినల్ గ్రంథిని కార్టిసాల్ ఉత్పత్తి చేయమని సంకేతాన్ని ఇస్తుంది.

కార్టిసాల్ పెరిగితే వచ్చే సమస్యలు..

కార్టిసాల్ సాధారణ స్థాయిలో ఉంటే పర్వాలేదు కానీ  కార్టిసాల్ స్థాయిలు ఎక్కువ ఉన్నప్పుడు అనేక రకాల సమస్యలు ఎదురవుతాయి.

బరువు పెరగడం, అధిక రక్తపోటు,  మధుమేహం, వెడల్పు ఊదా రంగు బొడ్డు మచ్చలు,  ఆస్టియోపోరోసిస్‌కు దారితీస్తుంది. పెరిగిన హార్మోన్ స్థాయిలు కాలేయం,  కండరాలతో సహా అనేక ఇతర భాగాలను ప్రభావితం చేస్తాయి.

కార్టిసాల్ ను తగ్గించాలంటే..

కార్టిసాల్ స్థాయి తరచుగా ఎక్కువగా ఉంటే దాని గురించి వైద్యుడిని సంప్రదించాలి. దినచర్యలో కొన్ని మార్పులు చేయడం ద్వారా కార్టిసాల్‌ను నియంత్రించవచ్చు.

నిద్రలేమితో బాధపడేవారిలో లేదా రాత్రి షిఫ్టులలో పనిచేసేవారిలో కార్టిసాల్ స్థాయిలు పెరగవచ్చు. కాబట్టి, రాత్రి బాగా నిద్రపోవాలి.

క్రమం తప్పకుండా శారీరక శ్రమ నిద్ర నాణ్యతను మెరుగుపరచడానికి,  ఒత్తిడిని తగ్గించడానికి సహాయపడుతుంది.

శ్వాస వ్యాయామాలు, ధ్యానం కార్టిసాల్ స్థాయిలను తగ్గించడంలో సహాయపడతాయి.

నవ్వుతూ సంతోషంగా ఉండటం వల్ల ఎండార్ఫిన్ హార్మోన్ల స్రావం పెరిగి కార్టిసాల్ తగ్గుతుంది. కాబట్టి సరదా కార్యకలాపాల్లో పాల్గొనాలి.

                                      *రూపశ్రీ.

గమనిక:
ఇది సోషల్ సమాచారం మాత్రమే. కొన్ని అధ్యయనాలు, సంబంధిత నిపుణుల ప్రకారం ఈ వివరాలు అందించాం. వ్యక్తుల ఆరోగ్యాన్ని బట్టి ఫలితాలుంటాయి. వీటిని పాటించేముందు.. సంబంధిత నిపుణుడిని సంప్రదించడం శ్రేయస్కరం. అలాగే, హెల్తీ లైఫ్ స్టైల్, సరైన ఆహారం కూడా తీసుకోవడం మీ ఆరోగ్యానికి ఎంతో మేలు...