శ్రీ‌లంక‌కు బంగ్లా జిరా క్సా? 

బంగ్లాదేశ్ ఒక‌ప్పుడు భార‌త్ భూభాగంలో ఒక‌టి. 1947 దేశ విభ‌జ‌న స‌మ‌యంలో తూర్పు బెంగాల్‌గా పాకి స్తాన్ ప్రావెన్స్ అయింది. కాగా 1971లో పాకిస్తాన్ నుంచి విడిపోయి స్వ‌తంత్య్రం కోసం భార‌త్ స‌హాయం కోరి స్వ‌తంత్రించింది. ఢాకా రాజ‌ధానిగా బంగ్లాదేశ్ ఏర్ప‌డింది. అయితే కాల క్ర‌మంలో, రాజ‌కీయ ప‌రిణా మాలు దారుణంగా మారుతుండ‌డంతో బంగ్లా క్ర‌మేపీ శ్రీ‌లంక‌ లా మారుతుందేమోన‌న్న భ‌యాం దోళన లు అంత‌టా ఉన్నాయ‌ని విశ్లేష‌కుల మాట‌. కానీ వాస్త‌వానికి శ్రీ‌లంక కంటే భౌగోళికంగానూ పెద్ద‌ది. సుమా రు 148,460 చ‌ద‌ర‌పు కి.మీ విస్త‌రించిన బంగ్లాదేశ్ జ‌నాభా కూడా శ్రీ‌లంక కంటే 126 శాతం అధికం. 

ఇటీవ‌లి కాలంలో అంత‌ర్జాతీయ వేదిక‌ల‌న్నీ బంగ్లాదేశ్ రాజ‌కీయ‌, ఆర్ధిక స్థితిగ‌తుల గురించే చ‌ర్చిం చ‌డం గ‌మ‌నార్హం. అక్క‌డ రాజ‌కీయ‌, ఆర్ధిక‌ప‌రిస్థిలులు ఊహించ‌ని విధంగా దెబ్బ‌తిన్నాయి. 2022 తొలినాళ్ల నుంచే ఈ  ప‌రిస్థితుల మీద చ‌ర్చ జ‌రుగుతోంది. నిజానికి శ్రీ‌లంక లో సంభ‌వించిన ప‌రిస్థితులు ప్ర‌పంచ దేశా లపైనా ప్ర‌భావం చూపే ప‌రిస్థితి ఉంద‌ని అంత‌ర్జాతీయ వేదిక‌ల మాట‌. ఇది ఎంత‌మేర‌కు నిజ‌మో కానీ ప్ర‌స్తుతం శ్రీ‌లంక స్నేహంగా ఉన్న ఏ దేశాన్ని వ‌ద‌ల‌కుండా ఆర్ధిక సాయం కోరింది.  ఆధునిక కాలంలో ఎక్క‌డా జ‌ర‌గ‌లేద‌న్న‌ది రాజ‌కీయ ప‌రిశీల‌కుల మాట‌. కానీ శ్రీ‌లంక బాట‌లో అనేక దేశాలు.. అర్జంటీ నా, ఉక్రెయి న్‌, టునీషియా,ఘ‌నా,ఈజిప్టు, కెన్యా, ఇధియోపియా,సాల్వ‌డార్‌, పాకిస్తాన్‌, ఈక్వి డార్ ..వెళ్లడానికి అవ‌కాశాలున్నాయ‌ని అంత‌ర్జాతీయ వేదిక‌ల చ‌ర్చ‌ల్లో తేలింది. 

ప్రభుత్వ అధికారుల విదేశీ ప్రయాణం పరిమితం చేయబడింది, టాకా విలువ తగ్గింది, చెల్లింపులకు నగదు బహుమతులు నిషేధించారు. విలాసవంతమైన వస్తువులపై పన్ను విధించబడుతుంది, ఇవన్నీ బంగ్లాదేశ్ తన విదేశీ మారక నిల్వలను పెంచుకోవడంలో సహాయపడతాయి, తద్వారా దిగుమతి డిమాం డ్‌ను సులభంగా తీర్చవచ్చు. ఈలోగా, ఎగుమ‌తి, దిగుమతుల సంబంధించి ప్రభు త్వ విధానం ఆర్థిక వ్యవస్థను పునరుద్ధరించడానికి సహాయపడుతుంది.

రష్యా-ఉక్రెయిన్ వివాదంతో ఇప్పటికే నిర్బంధంలో ఉన్న ఆర్థిక వ్యవస్థపై కోవిడ్‌-19 ప్రభావాన్ని తిరస్క రించలేము. రెండోది బంగ్లాదేశ్ వంటి అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలకు విషయాలను మరింత కష్టతరం చేసింది మరియు ప్రపంచ ఆర్థిక సంక్షోభాన్ని పెంచుతుంది. కోవిడ్‌-19, యుద్ధం-దెబ్బతిన్న ఆర్థిక వ్యవస్థకు మద్దతు ఇవ్వడానికి, దేశం ఎగుమతి-దిగుమతి నిష్పత్తిని మెరుగుపరచడానికి ద్రవ్యోల్బణ నియంత్రణకు సమాన ప్రాధాన్యత ఇవ్వాలి.

కనీసం మూడు నెలల దిగుమతుల చెల్లింపును కవర్ చేయడానికి దేశం తగినంత నిల్వలను కలిగి ఉన్న ప్పటికీ, విదేశీ రిజర్వ్ క్షీణత కొనసాగితే అది ఆందోళనకరంగా మారవచ్చు. ఇక్కడ, ఆర్థిక వ్యవస్థను నియంత్రించడానికి మరియు మరమ్మత్తు చేయడానికి సమగ్ర ఆర్థిక ప్రణాళికలో భాగంగా బడ్జెట్ నిర్వ హణ అన్ని స్థాయిల్లో వ్యూహాత్మక జోక్యాలను స్వీకరించడం అవసరం. బంగ్లాదేశ్ ఇప్పటికే ధ‌ర‌ల నియం త్ర‌ణ విధానాన్ని తీసుకుంది.

మే 17, 2022న, బంగ్లాదేశ్ నేషనల్ ఎకనామిక్ కౌన్సిల్ సమావేశానికి అధ్యక్షత వహిస్తూ, ఆ దేశ ప్రధాని  మంత్రిత్వ శాఖలు, విభాగాలకు ఖర్చుతో ఎక్కువ ఖర్చు లేకుండా అభివృద్ధి ప్రాజెక్టులను ఎలా అమలు చేయాలనే దాని గురించి సలహా ఇచ్చారు. రెండేళ్లకు పైగా కొనసాగుతున్న కోవిడ్-19 మహమ్మారి కారణం గా శ్రీలంక పర్యాటక రంగం కుప్పకూలింది. ఫలితంగా, దేశం యొక్క విదేశీ మారక నిల్వలు తగ్గడం మొదలయింది.  ప్రభుత్వం ఇంధనం, ఇతర వస్తువులను దిగుమతి చేసుకోవడంలో వేగం పుంజుకోవడం ప్రారంభించింది. ఒకానొక దశలో ప్రభుత్వం దిగుమతులన్నీ నిలిపివేయవలసి వచ్చింది. దీంతో ప్రజల్లో తీవ్ర ఆగ్రహం వ్యక్తమైంది.

కానీ, బంగ్లాదేశ్ ఆర్థిక వ్యవస్థకు ప్రధాన మూలస్తంభం వస్త్రాలు, ప్రవాసులు పంపే విదేశీ మారకం. బంగ్లా దేశ్ విదేశీ మారక నిల్వలు ఇతర దక్షిణాసియా దేశాల కంటే చాలా బలమైన స్థితిలో ఉన్నాయి. కోవిడ్-19 మహమ్మారి ప్రారంభ దశల్లో, మహమ్మారి ప్రారంభ దశలో చాలా మంది ప్రవాసులు తమ ఉద్యోగాలను కోల్పోవ‌డంతో  బంగ్లాదేశ్‌కు చెల్లింపులు తగ్గుతాయని చాలా మంది భావించారు. అయితే, ప్రభుత్వ దౌత్య విజయం కారణంగా, బంగ్లాదేశ్ కార్మికులు తక్కువ వ్యవధిలో తమ కార్యాలయాలకు తిరిగి వచ్చారు, అదే రేటుతో విదేశీ మారక ద్రవ్యాన్ని పంపుతున్నారు.

కోవిడ్ -19 మహమ్మారి విధ్వంసం, ఇప్పుడు రష్యా-ఉక్రెయిన్ యుద్ధం కారణంగా గత రెండేళ్లుగా ప్రపంచం లోని ప్రధాన దేశాల ఆర్థిక వ్యవస్థ అస్తవ్యస్తంగా ఉందని ఇక్కడ చెప్పడం మంచిది. ఎందుకంటే కోవిడ్ ప్రభావం ఆరోగ్య రంగంపై మాత్రమే పడలేదు, ఆర్థిక వ్యవస్థ మరియు విద్యతో సహా అన్ని ఇతర రంగా ల ను అది అస్తవ్యస్తం చేసింది. అయితే, బంగ్లాదేశ్ ప్రభుత్వ ప్రధాన మంత్రి దూరదృష్టి నాయకత్వం కార ణంగా, ఒక వైపు, కోవిడ్ యొక్క ఆరోగ్య ముప్పును చాలా విజయవంతంగా ఎదుర్కోగలిగింది, అలాగే మరో వైపు అది ఉంచగలిగింది. దాని ఆర్థిక వ్యవస్థ పటిష్టంగా ఉంది. కోవిడ్-19 తర్వాత ప్రపంచ ఆర్థిక మాం ద్యం ఏర్పడింది. దీన్ని దృష్టిలో ఉంచుకుని ప్రభుత్వం ఇప్పటికే కొన్ని ఆర్థిక సంస్కరణ కార్య క్రమాల ను చేపట్టింది. ప్రపంచ మాంద్యాన్ని దృష్టిలో ఉంచుకుని బంగ్లాదేశ్ బ్యాంక్,  ప్రభుత్వం ఇప్పటికే అనేక ఆర్థిక సంస్కరణ కార్యక్రమాలను చేపట్టాయని ఆశ.

బంగ్లాదేశ్ ఆర్థిక వ్యవస్థ ఇప్పుడు బలమైన పునాదిపై నిలబడి ఉంది. కరోనావైరస్ షాక్ నుంచీ కోలుకోవడా నికి ఆర్థిక వ్యవస్థ కష్టపడుతుండగా, రష్యా-ఉక్రెయిన్ యుద్ధం ఆ పోరాటాన్ని మరింత కష్ట తరం చేసింది. బంగ్లాదేశ్ ఆర్థిక వ్యవస్థ చాలా కష్టకాలంలో ఉన్నప్పటికీ. కమోడిటీ ధరలు పెరుగుతు న్నాయి, ద్రవ్యోల్బ ణ ఒత్తిడిని ఎదుర్కోవడం కష్టంగా మారింది, నిల్వలు రెండేళ్ల తర్వాత $40 బిలియన్ల దిగువకు పడిపోయా యి,  ప్రభుత్వం విద్యుత్ఇం, ధనంపై తీవ్ర ఒత్తిడిని ఎదుర్కొం టోంది, అయితే తాత్కాలిక సంక్షోభాన్ని ఎదుర్కోవడంలో బంగ్లా ప్రభుత్వం తీసుకున్న కార్యక్రమాలు ప్రభావ చూప‌వచ్చు.